Νίκος Κοτζιάς: Παγκόσμιες αλλαγές, πείνα και οικονομική κρίση: κράτος και αγορές
"Τις τελευταίες εβδομάδες καταγράφονται δύο αλληλένδετα μεταξύ τους φαινόμενα: η κρίση στο διεθνές τραπεζικό – χρηματοπιστωτικό σύστημα και η κρίση στον τομέα της διατροφής μεγάλου μέρους του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι δύο αυτές κρίσεις, με κοινές ρίζες προέλευσης, έχουν μεγάλες αρνητικές επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή εκατομμυρίων πολιτών. Αποτελούν δε, μέγιστη αποκάλυψη για τις περιορισμένες δυνατότητες των αγορών να αντιμετωπίσουν τα νέα προβλήματα του 21ου αιώνα. Αγνοια και έλλειψη κανόνων Το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα είχε γίνει ένα είδος τοκογλύφου της πραγματικής οικονομίας. Μια μεγάλη μηχανή ανακατανομή εισοδήματος υπέρ των κατόχων άυλων μέσων και σύγχρονων εργαλείων χρηματοδότησης. Σ’ αντίθεση με παλιούς θεσμούς και διαδικασίες, τα νέα πεδία – εργαλεία του χρηματοπιστωτικού τομέα δεν υπόκειντο στον έλεγχο του κεντρικού τραπεζικού συστήματος και οι χρήστες δεν ήταν υποχρεωμένοι να ενημερώνουν οποιαδήποτε δημόσια αρχή. Δίπλα σε ένα σύστημα τραπεζών που λειτουργούσε με τους παλιούς κανόνες, συγκροτήθηκε ένα δεύτερο σύστημα ιδιωτικών θεσμών που δεν υπόκειντο σε αυτούς τους «παλιούς κανόνες». Η πλήρης ελευθερία, ορθότερα ασυδοσία, του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου στο απόγειό της. Όπως αποδεικνύεται εκ των υστέρων, πολλοί απ’ αυτούς που αποκόμιζαν υπέρογκα κέρδη από την αξιοποίηση αυτών των σύγχρονων εργαλείων δεν γνώριζαν τον ακριβή τρόπο λειτουργίας τους. Αλλά δεν τους ένοιαζε. Το κύριο ήταν να διαδέχεται το ένα ρεκόρ κερδών το άλλο. Ακόμα και έμπειροι τραπεζίτες και χρηματιστές αγνοούσαν πολλές από τις ακριβείς λειτουργίες των εργαλείων που υπήρχαν στην αγορά. Οι αρμόδιοι θεσμοί δεν καταλάβαιναν τον τρόπο που λειτουργούσαν αυτά τα εργαλεία και οι τυχόν επιπτώσεις που θα είχαν. Σε αυτές τις συνθήκες ήταν σχεδόν φυσικό όταν τα εργαλεία αυτά «παραφούσκωσαν» να αρχίζουν να σκάνε σαν τα μπαλόνια, πιο ορθά να συσσωρεύονται κρισιακά φαινόμενα. Μεγάλες τράπεζες βρέθηκαν να είναι κάτοχοι υποθηκών σπιτιών, δανείων χωρίς διασφαλίσεις και πριν απ’ όλα χρηματοπιστωτικών εργαλείων που είχαν υπερτιμηθεί νωρίτερα και απαξιωθεί στην τωρινή φάση. Οι «μπουρμπουλήθρες» έσκαγαν στα χέρια εκείνων που έκαναν μέγιστα κέρδη πριν λίγο καιρό. Κέρδη ιδιωτικά – ζημιές δημόσια Τα τελευταία χρόνια, το χρηματοπιστωτικό σύστημα «πετούσε» από ρεκόρ κερδών σε ρεκόρ κερδών. 150% κέρδη ανά έτος φάνταζαν σχεδόν ως αποτυχία. 200% κέρδος γίνονταν ανεκτό. Με 250% άρχιζε η ικανοποίηση, ενώ άνω των 300% ποσοστό κέρδους σε έναν χρόνο ήταν ο ορισμός της επιτυχίας που μπορούσε να φτάνει και στα 600%, αν όχι και τα 700%. Το νεοφιλελεύθερο επιχείρημα δικαιολόγησης αυτών των κερδών, ήταν ότι οι επενδυτές και ιδιαίτερα οι τράπεζες έπαιρναν ρίσκο με τα δικά τους χρήματα και για λογαριασμό των πελατών τους. Ότι τα μεγάλα ποσοστά κερδών ήταν η ανταμοιβή των επιχειρηματικών επιλογών τους. Η επιβράβευση τους για έξυπνες πολιτικές, ικανοποιητική χρήση των νέων χρηματοπιστωτικών εργαλείων, ορθές επιλογές. Κατά συνέπεια οι τράπεζες και άλλοι χρηματοπιστωτικοί οίκοι δεν χρωστάγανε σε οποιονδήποτε οτιδήποτε. Δεν είναι τυχαίο, ότι λίγο καιρό προηγούμενα, στην εποχή των παχιών αγελάδων, υποστηριζόταν ότι αν τυχόν υπήρχαν ζημιές, αυτές θα τις πλήρωναν οι ίδιες οι επιχειρήσεις. Ό,τι, κατά συνέπεια, δικαιούνται και τα κέρδη που έκαναν. Και ξαφνικά!!! Και ξαφνικά ο «σύγχρονος σοσιαλισμός» έκανε την εμφάνισή του στην κοινωνική καθημερινή ζωή. Τα ιδιωτικά κέρδη απαιτούν κοινωνικοποίηση των ζημιών. Οι αμαρτωλές αγορές που δεν ήθελαν κανέναν έλεγχο από το δημόσιο, καμία κρατική ρύθμιση, κανένα κανόνα, ανακάλυψαν την αγάπη τους για το κράτος. Το τελευταίο κλήθηκε να παρέμβει. Να θέσει κανόνες. Στις διεθνείς τους συναντήσεις οι ισχυροί αυτού του κόσμου ανακάλυψαν ότι οι αγορές δεν αρκούν από μόνες τους. Ότι χρειάζονται κρατικές παρεμβάσεις προκειμένου να σωθούν τράπεζες από πτώχευση. Να σωθούν μεγαλομέτοχοι από την καταστροφή. Να διατηρηθεί το σύστημα κερδοφορίας σε λειτουργία. Να πληρώσουν οι άγρια φορολογούμενοι πολίτες τις ζημιές. Τα παλαιότερα κέρδη να μείνουν στα χέρια των λίγων και να διαμορφωθούν προοπτικές για μελλοντικά κέρδη. Όλα τα νεοφιλελεύθερα δόγματα χάθηκαν δια μιας από τον ορίζοντα. Ξαφνικά η θεωρία ότι η αγορά «εκκαθαρίζει» τις κακές επενδύσεις και επιβραβεύει τις καλές κατάρρευσε. Για τον ακραίο νεοφιλελευθερισμό, αποδείχτηκε ότι είναι εύκολο -όταν υπάρχουν υπέρμετρα κέρδη- να υποστηρίζει ότι τα κέρδη και οι ζημιές είναι ιδιωτική υπόθεση. Αντίθετα, όταν έρχονται οι φάσεις που συσσωρεύονται οι ζημιές τότε αποκαλύπτεται η υποκρισία του. Τότε είναι που απαιτεί την «κοινωνικοποίηση των ζημιών». Που απαιτεί να στηρίζονται οι επιχειρήσεις άμεσα από τον δημόσιο κορβανά. Που κηρύσσει το τέλος στο καλαμπούρι «της αναγκαστικής απόσυρσης του κράτους» και επιδιώκει να κατασκευαστεί ένα «κοινωνικό κράτος για τις επιχειρήσεις». Φαρισαϊκά υποστηρίζεται ότι αν κλείσει ένας χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, τότε μπορεί να υπάρξουν καταστροφικές επιπτώσεις στο σύνολο της κοινωνίας. Η θεωρία ότι η αγορά πρέπει να αφήνεται να λειτουργεί μόνη της στέλνεται στην εξορία. Τις ζημιές των αποτυχημένων επιχειρήσεων οφείλει να πληρώσει το κράτος. Επιχειρήσεων που παρόλο που είναι αποτυχημένες σύμφωνα με όλους τους νόμους της αγοράς, ενάντια στα αγοριαία δόγματα, οφείλουμε ξαφνικά ως κοινωνία να διατηρήσουμε στη ζωή. Διότι αλλιώς, τάχατες, θα την πληρώσει, λένε, ο μικρός καταναλωτής. Στήριξη στους τραπεζίτες ή στους καταναλωτές? Και σε αυτό ακριβώς το σημείο προκύπτει ένα τεράστιο ερώτημα: γιατί να στηριχτούν οι δανειστές ή οι χρηματιστές των μικρών καταναλωτών και όχι οι τελευταίοι; Ας εξηγήσουμε περισσότερο το ερώτημά μας: Εάν επί παραδείγματι μια τράπεζα παράγει χιλιάδες στεγαστικά δάνεια τα οποία οι πολίτες δεν μπορούν να πληρώσουν, τότε κινδυνεύουν οι μεν πολίτες να χάσουν τα σπίτιά τους, η δε τράπεζα να κηρύξει πτώχευση. Σύμφωνα με τα περί ελεύθερης αγοράς υποκριτικά δόγματα, κάποιες τράπεζες κάποια στιγμή μπορεί να χρειαστεί να κηρύξουν πτώχευση και οι καταναλωτές να απολέσουν αυτά τα οποία αγόρασαν με τα δάνεια που δεν μπορούν να ξεπληρώσουν. Σύμφωνα με τα πραγματικά δόγματα που αντιλαμβάνεται το κράτος ως το συνεργείο αποκατάστασης των ζημιών του καπιταλισμού, ο δημόσιος τομέας οφείλει να επιδοτεί τις τράπεζες που ακολούθησαν λάθος πολιτική. Τράπεζες που αρχικά απόσπασαν πολλαπλά περισσότερα κέρδη του «φυσιολογικού» μέσου όρου και αργότερα κινδυνεύουν με πτώχευση. Το κράτος καλείται κάποια στιγμή να καταργήσει «προσωρινά» τη λειτουργία του συστήματος. Μόλις τεθούν κεφάλαια σε τροχιά απαξίωσης, καλείται ο δημόσιος τομέας να παραβιάσει τους κανόνες τις αγοράς στο όνομα της αγοράς (!). Να σταματήσει την λειτουργία της αγοράς, την στιγμή που εκείνη τείνει στην εκκαθάριση της από τους «άχρηστους». Σε αυτά τα πλαίσια, καλείται το κράτος να στηρίξει μεγάλες τράπεζες στο όνομα του δήθεν γενικού καλού και ας χάσουν οι καταναλωτές – πολίτες τα σπίτιά τους. Υπάρχει, όμως, και ένας άλλος δρόμος: το δημόσιο να στηρίξει τους πολίτες που δεν μπορούν να πληρώσουν τα χρέη τους προς τις τράπεζες. Με αυτό τον τρόπο, θα έσωναν οι πολίτες τις περιουσίες τους. Η όποια «ανόητη» τράπεζα θα είχε μια ευκαιρία να μην κλείσει, ενώ θα αύξανε η κατανάλωση της κοινωνίας συνολικά. Σε αυτή την δεύτερη περίπτωση, τα έξοδα για το δημόσιο θα ήταν το πολύ εξίσου μεγάλα όσα και στην περίπτωση των δράσεων «σωτηρίας και στήριξης» συγκεκριμένων χρηματοπιστωτικών θεσμών. Πολλοί απορρίπτουν μια κρατική πολιτική στήριξης των πολιτών στο όνομα ενός υποκριτικού αντικρατισμού. Στην πραγματικότητα, προτιμούν να παρεμβαίνει το δημόσιο ευθέως υπέρ των ισχυρών επιχειρήσεων. Στην πραγματικότητα, βέβαια, αυτό που συνέβη στις διεθνείς αγορές, ήταν ότι οι πολίτες πλήρωσαν τις μέχρι πριν λίγο καιρό κερδοφόρες τράπεζες. Κλήθηκαν να μοιραστούν τις ζημιές, αλλά όχι τα κέρδη τους. Με αυτές τις κρατικές ενέσεις στο χρηματιστηριακό κεφάλαιο, δόθηκε στο τελευταίο η δυνατότητα να μετακινηθεί σε παράγωγα, δηλαδή σε επενδύσεις μέσα στον χρόνο. Οι επενδύσεις αυτές έγιναν ως επί το πλείστον σε ορυκτά αγαθά και τρόφιμα. Με αυτό τον τρόπο, η «σωτηρία» τραπεζικών κεφαλαίων, επέτρεψε την μετακίνησή τους από επενδύσεις σε περιοχές άυλες και υψηλού ρίσκου σε περιοχές σίγουρες που αφορούν την μαζική κατανάλωση. Αυτή η μετακίνηση που έγινε με κοινωνικό κόστος, συνέβαλε, ταυτόχρονα, στην αύξηση των τιμών σε είδη πρώτης ανάγκης, όπως είναι η ενέργεια και πιο πρόσφατα τα είδη διατροφής. Με άλλα λόγια μεταφέρθηκε η κρίση κερδών από τη σφαίρα των χρηματοπιστωτικών δράσεων στον τομέα της διατροφής των πολιτών."
Δημοσιεύτηκε στην Αξία του Σαββάτου 19.4.08
Είναι πασιφανές ότι υπάρχει και άλλη λύση. Και μάλλον δόθηκε από τον ΓΑΠ. Μια ενδιάμεση λύση, που να τους βοηθάει όλους, αρκεί να υπάρχει βούληση.
Θα συνεχίζω σε λίγες μέρες με ένα κείμενο που ήθελα εδώ και καιρό να αναρτήσω. Προς το παρόν επισύναψα αυτή την εξαιρετική ανάλυση του Νίκου Κοτζιά.
Συνιστώ να την διαβάζετε με προσοχή και υπομονή. Αξίζει.
"Τις τελευταίες εβδομάδες καταγράφονται δύο αλληλένδετα μεταξύ τους φαινόμενα: η κρίση στο διεθνές τραπεζικό – χρηματοπιστωτικό σύστημα και η κρίση στον τομέα της διατροφής μεγάλου μέρους του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι δύο αυτές κρίσεις, με κοινές ρίζες προέλευσης, έχουν μεγάλες αρνητικές επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή εκατομμυρίων πολιτών. Αποτελούν δε, μέγιστη αποκάλυψη για τις περιορισμένες δυνατότητες των αγορών να αντιμετωπίσουν τα νέα προβλήματα του 21ου αιώνα. Αγνοια και έλλειψη κανόνων Το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα είχε γίνει ένα είδος τοκογλύφου της πραγματικής οικονομίας. Μια μεγάλη μηχανή ανακατανομή εισοδήματος υπέρ των κατόχων άυλων μέσων και σύγχρονων εργαλείων χρηματοδότησης. Σ’ αντίθεση με παλιούς θεσμούς και διαδικασίες, τα νέα πεδία – εργαλεία του χρηματοπιστωτικού τομέα δεν υπόκειντο στον έλεγχο του κεντρικού τραπεζικού συστήματος και οι χρήστες δεν ήταν υποχρεωμένοι να ενημερώνουν οποιαδήποτε δημόσια αρχή. Δίπλα σε ένα σύστημα τραπεζών που λειτουργούσε με τους παλιούς κανόνες, συγκροτήθηκε ένα δεύτερο σύστημα ιδιωτικών θεσμών που δεν υπόκειντο σε αυτούς τους «παλιούς κανόνες». Η πλήρης ελευθερία, ορθότερα ασυδοσία, του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου στο απόγειό της. Όπως αποδεικνύεται εκ των υστέρων, πολλοί απ’ αυτούς που αποκόμιζαν υπέρογκα κέρδη από την αξιοποίηση αυτών των σύγχρονων εργαλείων δεν γνώριζαν τον ακριβή τρόπο λειτουργίας τους. Αλλά δεν τους ένοιαζε. Το κύριο ήταν να διαδέχεται το ένα ρεκόρ κερδών το άλλο. Ακόμα και έμπειροι τραπεζίτες και χρηματιστές αγνοούσαν πολλές από τις ακριβείς λειτουργίες των εργαλείων που υπήρχαν στην αγορά. Οι αρμόδιοι θεσμοί δεν καταλάβαιναν τον τρόπο που λειτουργούσαν αυτά τα εργαλεία και οι τυχόν επιπτώσεις που θα είχαν. Σε αυτές τις συνθήκες ήταν σχεδόν φυσικό όταν τα εργαλεία αυτά «παραφούσκωσαν» να αρχίζουν να σκάνε σαν τα μπαλόνια, πιο ορθά να συσσωρεύονται κρισιακά φαινόμενα. Μεγάλες τράπεζες βρέθηκαν να είναι κάτοχοι υποθηκών σπιτιών, δανείων χωρίς διασφαλίσεις και πριν απ’ όλα χρηματοπιστωτικών εργαλείων που είχαν υπερτιμηθεί νωρίτερα και απαξιωθεί στην τωρινή φάση. Οι «μπουρμπουλήθρες» έσκαγαν στα χέρια εκείνων που έκαναν μέγιστα κέρδη πριν λίγο καιρό. Κέρδη ιδιωτικά – ζημιές δημόσια Τα τελευταία χρόνια, το χρηματοπιστωτικό σύστημα «πετούσε» από ρεκόρ κερδών σε ρεκόρ κερδών. 150% κέρδη ανά έτος φάνταζαν σχεδόν ως αποτυχία. 200% κέρδος γίνονταν ανεκτό. Με 250% άρχιζε η ικανοποίηση, ενώ άνω των 300% ποσοστό κέρδους σε έναν χρόνο ήταν ο ορισμός της επιτυχίας που μπορούσε να φτάνει και στα 600%, αν όχι και τα 700%. Το νεοφιλελεύθερο επιχείρημα δικαιολόγησης αυτών των κερδών, ήταν ότι οι επενδυτές και ιδιαίτερα οι τράπεζες έπαιρναν ρίσκο με τα δικά τους χρήματα και για λογαριασμό των πελατών τους. Ότι τα μεγάλα ποσοστά κερδών ήταν η ανταμοιβή των επιχειρηματικών επιλογών τους. Η επιβράβευση τους για έξυπνες πολιτικές, ικανοποιητική χρήση των νέων χρηματοπιστωτικών εργαλείων, ορθές επιλογές. Κατά συνέπεια οι τράπεζες και άλλοι χρηματοπιστωτικοί οίκοι δεν χρωστάγανε σε οποιονδήποτε οτιδήποτε. Δεν είναι τυχαίο, ότι λίγο καιρό προηγούμενα, στην εποχή των παχιών αγελάδων, υποστηριζόταν ότι αν τυχόν υπήρχαν ζημιές, αυτές θα τις πλήρωναν οι ίδιες οι επιχειρήσεις. Ό,τι, κατά συνέπεια, δικαιούνται και τα κέρδη που έκαναν. Και ξαφνικά!!! Και ξαφνικά ο «σύγχρονος σοσιαλισμός» έκανε την εμφάνισή του στην κοινωνική καθημερινή ζωή. Τα ιδιωτικά κέρδη απαιτούν κοινωνικοποίηση των ζημιών. Οι αμαρτωλές αγορές που δεν ήθελαν κανέναν έλεγχο από το δημόσιο, καμία κρατική ρύθμιση, κανένα κανόνα, ανακάλυψαν την αγάπη τους για το κράτος. Το τελευταίο κλήθηκε να παρέμβει. Να θέσει κανόνες. Στις διεθνείς τους συναντήσεις οι ισχυροί αυτού του κόσμου ανακάλυψαν ότι οι αγορές δεν αρκούν από μόνες τους. Ότι χρειάζονται κρατικές παρεμβάσεις προκειμένου να σωθούν τράπεζες από πτώχευση. Να σωθούν μεγαλομέτοχοι από την καταστροφή. Να διατηρηθεί το σύστημα κερδοφορίας σε λειτουργία. Να πληρώσουν οι άγρια φορολογούμενοι πολίτες τις ζημιές. Τα παλαιότερα κέρδη να μείνουν στα χέρια των λίγων και να διαμορφωθούν προοπτικές για μελλοντικά κέρδη. Όλα τα νεοφιλελεύθερα δόγματα χάθηκαν δια μιας από τον ορίζοντα. Ξαφνικά η θεωρία ότι η αγορά «εκκαθαρίζει» τις κακές επενδύσεις και επιβραβεύει τις καλές κατάρρευσε. Για τον ακραίο νεοφιλελευθερισμό, αποδείχτηκε ότι είναι εύκολο -όταν υπάρχουν υπέρμετρα κέρδη- να υποστηρίζει ότι τα κέρδη και οι ζημιές είναι ιδιωτική υπόθεση. Αντίθετα, όταν έρχονται οι φάσεις που συσσωρεύονται οι ζημιές τότε αποκαλύπτεται η υποκρισία του. Τότε είναι που απαιτεί την «κοινωνικοποίηση των ζημιών». Που απαιτεί να στηρίζονται οι επιχειρήσεις άμεσα από τον δημόσιο κορβανά. Που κηρύσσει το τέλος στο καλαμπούρι «της αναγκαστικής απόσυρσης του κράτους» και επιδιώκει να κατασκευαστεί ένα «κοινωνικό κράτος για τις επιχειρήσεις». Φαρισαϊκά υποστηρίζεται ότι αν κλείσει ένας χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, τότε μπορεί να υπάρξουν καταστροφικές επιπτώσεις στο σύνολο της κοινωνίας. Η θεωρία ότι η αγορά πρέπει να αφήνεται να λειτουργεί μόνη της στέλνεται στην εξορία. Τις ζημιές των αποτυχημένων επιχειρήσεων οφείλει να πληρώσει το κράτος. Επιχειρήσεων που παρόλο που είναι αποτυχημένες σύμφωνα με όλους τους νόμους της αγοράς, ενάντια στα αγοριαία δόγματα, οφείλουμε ξαφνικά ως κοινωνία να διατηρήσουμε στη ζωή. Διότι αλλιώς, τάχατες, θα την πληρώσει, λένε, ο μικρός καταναλωτής. Στήριξη στους τραπεζίτες ή στους καταναλωτές? Και σε αυτό ακριβώς το σημείο προκύπτει ένα τεράστιο ερώτημα: γιατί να στηριχτούν οι δανειστές ή οι χρηματιστές των μικρών καταναλωτών και όχι οι τελευταίοι; Ας εξηγήσουμε περισσότερο το ερώτημά μας: Εάν επί παραδείγματι μια τράπεζα παράγει χιλιάδες στεγαστικά δάνεια τα οποία οι πολίτες δεν μπορούν να πληρώσουν, τότε κινδυνεύουν οι μεν πολίτες να χάσουν τα σπίτιά τους, η δε τράπεζα να κηρύξει πτώχευση. Σύμφωνα με τα περί ελεύθερης αγοράς υποκριτικά δόγματα, κάποιες τράπεζες κάποια στιγμή μπορεί να χρειαστεί να κηρύξουν πτώχευση και οι καταναλωτές να απολέσουν αυτά τα οποία αγόρασαν με τα δάνεια που δεν μπορούν να ξεπληρώσουν. Σύμφωνα με τα πραγματικά δόγματα που αντιλαμβάνεται το κράτος ως το συνεργείο αποκατάστασης των ζημιών του καπιταλισμού, ο δημόσιος τομέας οφείλει να επιδοτεί τις τράπεζες που ακολούθησαν λάθος πολιτική. Τράπεζες που αρχικά απόσπασαν πολλαπλά περισσότερα κέρδη του «φυσιολογικού» μέσου όρου και αργότερα κινδυνεύουν με πτώχευση. Το κράτος καλείται κάποια στιγμή να καταργήσει «προσωρινά» τη λειτουργία του συστήματος. Μόλις τεθούν κεφάλαια σε τροχιά απαξίωσης, καλείται ο δημόσιος τομέας να παραβιάσει τους κανόνες τις αγοράς στο όνομα της αγοράς (!). Να σταματήσει την λειτουργία της αγοράς, την στιγμή που εκείνη τείνει στην εκκαθάριση της από τους «άχρηστους». Σε αυτά τα πλαίσια, καλείται το κράτος να στηρίξει μεγάλες τράπεζες στο όνομα του δήθεν γενικού καλού και ας χάσουν οι καταναλωτές – πολίτες τα σπίτιά τους. Υπάρχει, όμως, και ένας άλλος δρόμος: το δημόσιο να στηρίξει τους πολίτες που δεν μπορούν να πληρώσουν τα χρέη τους προς τις τράπεζες. Με αυτό τον τρόπο, θα έσωναν οι πολίτες τις περιουσίες τους. Η όποια «ανόητη» τράπεζα θα είχε μια ευκαιρία να μην κλείσει, ενώ θα αύξανε η κατανάλωση της κοινωνίας συνολικά. Σε αυτή την δεύτερη περίπτωση, τα έξοδα για το δημόσιο θα ήταν το πολύ εξίσου μεγάλα όσα και στην περίπτωση των δράσεων «σωτηρίας και στήριξης» συγκεκριμένων χρηματοπιστωτικών θεσμών. Πολλοί απορρίπτουν μια κρατική πολιτική στήριξης των πολιτών στο όνομα ενός υποκριτικού αντικρατισμού. Στην πραγματικότητα, προτιμούν να παρεμβαίνει το δημόσιο ευθέως υπέρ των ισχυρών επιχειρήσεων. Στην πραγματικότητα, βέβαια, αυτό που συνέβη στις διεθνείς αγορές, ήταν ότι οι πολίτες πλήρωσαν τις μέχρι πριν λίγο καιρό κερδοφόρες τράπεζες. Κλήθηκαν να μοιραστούν τις ζημιές, αλλά όχι τα κέρδη τους. Με αυτές τις κρατικές ενέσεις στο χρηματιστηριακό κεφάλαιο, δόθηκε στο τελευταίο η δυνατότητα να μετακινηθεί σε παράγωγα, δηλαδή σε επενδύσεις μέσα στον χρόνο. Οι επενδύσεις αυτές έγιναν ως επί το πλείστον σε ορυκτά αγαθά και τρόφιμα. Με αυτό τον τρόπο, η «σωτηρία» τραπεζικών κεφαλαίων, επέτρεψε την μετακίνησή τους από επενδύσεις σε περιοχές άυλες και υψηλού ρίσκου σε περιοχές σίγουρες που αφορούν την μαζική κατανάλωση. Αυτή η μετακίνηση που έγινε με κοινωνικό κόστος, συνέβαλε, ταυτόχρονα, στην αύξηση των τιμών σε είδη πρώτης ανάγκης, όπως είναι η ενέργεια και πιο πρόσφατα τα είδη διατροφής. Με άλλα λόγια μεταφέρθηκε η κρίση κερδών από τη σφαίρα των χρηματοπιστωτικών δράσεων στον τομέα της διατροφής των πολιτών."
Δημοσιεύτηκε στην Αξία του Σαββάτου 19.4.08
Είναι πασιφανές ότι υπάρχει και άλλη λύση. Και μάλλον δόθηκε από τον ΓΑΠ. Μια ενδιάμεση λύση, που να τους βοηθάει όλους, αρκεί να υπάρχει βούληση.
Θα συνεχίζω σε λίγες μέρες με ένα κείμενο που ήθελα εδώ και καιρό να αναρτήσω. Προς το παρόν επισύναψα αυτή την εξαιρετική ανάλυση του Νίκου Κοτζιά.
Συνιστώ να την διαβάζετε με προσοχή και υπομονή. Αξίζει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου