Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής και αντί να γιορτάζουμε την αφθονία και την ποικιλία των αγαθών που μας προσφέρει αυτός ο όμορφος πλανήτης, θα αναλωθούμε ξανά σε συζητήσεις για το πώς θα καταπολεμήσουμε δύο σύγχρονες επιδημίες που μαστίζουν αυτή τη στιγμή την ανθρωπότητα: τον υποσιτισμό και την παχυσαρκία. Σχήμα οξύμωρο; Και όμως πραγματικό.
Την ίδια στιγμή που το αυτονόητο δικαίωμα στην τροφή καταρρακώνεται καθημερινά στις φτωχότερες περιοχές του πλανήτη, η υπερκατανάλωση στις λεγόμενες αναπτυγμένες περιοχές οδηγεί σε διατροφικά προβλήματα και σκάνδαλα.
Η εικόνα που είχαμε ότι η υπερκατανάλωση αφορά μόνο τους χορτάτους του Βορρά δεν ισχύει πια δεδομένου ότι η “δυτικοποίηση” των κακών διατροφικών συνηθειών εξαπλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς και στις αναπτυσσόμενες χώρες του φτωχού Νότου, από πολυεθνικές εταιρίες που επιβάλλουν νέα πρότυπα διατροφής. Με μοναδικό γνώμονα το κέρδος, γιγάντιες πολυεθνικές προσπαθούν να ελέγξουν την παγκόσμια διατροφή παράγοντας από μεταλλαγμένους σπόρους μέχρι τα λεγόμενα νεοφανή τρόφιμα. Η αλόγιστη εντατικοποίηση της παραγωγής και επεξεργασίας τροφίμων έφερε μαζί με την αύξηση της ποσότητας και μια σειρά από διατροφικά σκάνδαλα, όπως τρελές αγελάδες, διοξίνες στα κοτόπουλα, μεταλλαγμένα και την τελευταία κρίση με τη νόσο των πουλερικών. Οι διαστάσεις των σκανδάλων αυτών είναι πλέον αντίστοιχες της παγκοσμιοποιημένης αγοράς τροφίμων.
Τα ανεξέλεγκτα παγκόσμια καταναλωτικά μας πρότυπα οδηγούν στην καταστροφή των οικοσυστημάτων της γης, στερώντας από τις φτωχές κοινωνίες το δικαίωμα να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσής τους αλλά και θέτοντας σε κίνδυνο τη διατροφική ασφάλεια όλων των μελλοντικών γενιών.
Το αγροτοδιατροφικό μοντέλο των τελευταίων δεκαετιών έχει αποτύχει οριστικά και απαιτείται μια δραστική στροφή σε ένα βιώσιμο μοντέλο οικολογικής γεωργίας και μια δικαιότερη κατανομή των πόρων του πλανήτη μας.
Η Greenpeace, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για τη Διατροφή, κάνει έκκληση προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης να αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την στροφή της ελληνικής γεωργίας προς την παραγωγή ποιοτικών τροφίμων. Στροφή που αποτελεί μονόδρομο αν πραγματικά θέλουμε να μειώσουμε τις επιπτώσεις από τα επόμενα διατροφικά σκάνδαλα.
Η τροφή είναι κάτι παραπάνω από ένα προϊόν. Είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Αυτό πρέπει να κατοπτρίζεται και στις πολιτικές των κυβερνήσεων, των διεθνών οργανισμών και της βιομηχανίας. Πέραν του ευχολογίου και των υποσχέσεων που δόθηκαν το 1996 στη Ρώμη, στη Συνδιάσκεψη για τη Διατροφή, η αληθινή πρόοδος θα συντελεστεί όταν οι φτωχοί του πλανήτη θα είναι ικανοί να θρέψουν τους εαυτούς τους.
Η πληθώρα πετυχημένων προγραμμάτων εφαρμογής βιώσιμων-ήπιων γεωργικών μεθόδων πρέπει να εφαρμοστεί σε όλο τον κόσμο. Αντί της προώθησης των συμφερόντων των πολυεθνικών των μεταλλαγμένων, η Greenpeace ζητά την προώθηση και την ανάπτυξη της βιώσιμης γεωργίας, μέσα από διαδικασίες συμμετοχής, με σκοπό την άμεση ωφέλεια των αγροτών και των φτωχών αγροτικών περιοχών.
Διεθνείς οργανισμοί, όπως το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη, πρέπει να αναθεωρήσουν την αμφιλεγόμενη υποστήριξή τους στην εφαρμογή της βιοτεχνολογίας στη γεωργία. Αντί να προωθούν θεωρητικά "δυνητικά οφέλη" από τα μεταλλαγμένα, οι διεθνείς οργανισμοί πρέπει να σταματήσουν να αγνοούν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους από την εφαρμογή τέτοιων τεχνολογιών και να στρέψουν την προσοχή τους στις άμεσες ανάγκες των φτωχών. Με άλλα λόγια, οι διεθνείς οργανισμοί πρέπει να δικαιολογήσουν τους λόγους ύπαρξής τους.
Το βασικό ανθρώπινο δικαίωμα στην εξασφάλιση τροφής πρέπει να τεθεί υπεράνω των συμφωνιών για το ελεύθερο εμπόριο. Η εξασφάλιση της τροφής πρέπει να τεθεί πάνω από τους κανόνες και τις διαδικασίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Το πραγματικό κόστος της παραγωγής τροφίμων (στο οποίο συμπεριλαμβάνονται το περιβαλλοντικό κόστος και τα οφέλη που δεν αντανακλώνται στην τελική τιμή) θα πρέπει να αποτελεί τη βάση για την παροχή κινήτρων στην αγροτική πολιτική. Μέχρι σήμερα, ούτε τα περιβαλλοντικά οφέλη της βιώσιμης γεωργίας, ούτε οι καταστροφικές επιδράσεις της συμβατικής γεωργίας περιλαμβάνονταν στα κριτήρια για την χάραξη αγροτικής πολιτικής.
Η Παγκόσμια Ημέρα με Αριθμούς:
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) δηλώνει φέτος ότι η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής αποτελεί μια ευκαιρία για περισσότερο διάλογο και αλληλεγγύη σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Μόνο που οι πεινασμένοι δε χορταίνουν με παχιά λόγια.
Περισσότεροι από 850 εκ. άνθρωποι εξακολουθούν να πεινούν σε όλο τον κόσμο.
2 δις. άνθρωποι υποφέρουν από χρόνια έλλειψη θρεπτικών ουσιών.
40 εκ. άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από πείνα, ενώ καθημερινά παράγονται 356 κιλά δημητριακών ανά άτομο.
Μεταξύ 1967- 1997, η παγκόσμια παραγωγή δημητριακών αυξήθηκε κατά 84% και ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξήθηκε κατά 67%, εξασφαλίζοντας ένα καθεστώς επισιτιστικής ασφάλειας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Την ίδια περίοδο το κόστος παραγωγής των τροφίμων μειώθηκε εντυπωσιακά παρασύροντας σε αντίστοιχη μείωση και τις τιμές τους.
75% της καλλιεργήσιμης γης στην Ευρώπη προορίζεται για την παραγωγή ζωοτροφών.
Η βιομηχανία τροφίμων σπαταλά 40 δις. δολάρια σε διαφήμιση.
Για κάθε δολάριο που ξοδεύει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για την καταπολέμηση του υποσιτισμού στον κόσμο, η βιομηχανία τροφίμων ξοδεύει 500 δολάρια για την προώθηση των επεξεργασμένων τροφίμων.
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αυτή τη στιγμή 300 εκ. ενήλικες σε όλο τον κόσμο είναι παχύσαρκοι. 100 εκ. περισσότεροι από το 1995.
Μέχρι το 2020, η παχυσαρκία και οι επιπλοκές που δημιουργεί (καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτης και ορισμένοι τύποι καρκίνου) θα ευθύνονται για το 72% των θανάτων παγκοσμίως. Το 1998, το αντίστοιχό ποσοστό ήταν της τάξεως του 60%.
Από το 1979 μέχρι τα μέσα ‘90, η ετήσια κατανάλωση κρέατος στο νότιο ημισφαίριο αυξήθηκε κατά 70 εκ. Τόνους, σε αντίθεση με μια αύξηση 26 εκ. τόνων που σημειώθηκε στο βόρειο ημισφαίριο.
> Οι Η.Π.Α., η Κίνα, η Ε.Ε και η Βραζιλία αποτελούν το 33% του παγκόσμιου πληθυσμού, το οποίο καταναλώνει το 60% της παγκόσμιας παραγωγής μοσχαριού, περισσότερο από το 70% της παγκόσμιας παραγωγής πουλερικών και περισσότερο από το 80% της παραγωγής χοιρινού.
Στη Ρωσία και στη Βραζιλία, σύμφωνα με στοιχεία του 1996 και 1998, τα υπέρβαρα άτομα αντιπροσωπεύουν το 45,4% και 31,8% του ενήλικου πληθυσμού αντίστοιχα.
Στις Η.Π.Α. περισσότερο από το 40% των παραγόμενων τροφίμων πετιέται στα σκουπίδια, με κόστος πάνω από 100 δισ. δολάρια για την αμερικάνική κοινωνία. Υπολογίσθηκε ότι το 14% των τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια ενός νοικοκυριού βρίσκεται πακεταρισμένο και δεν έχει λήξει.
Αν κάθε αμερικάνος μειώσει την κατανάλωση κρέατος κατά 5%, αν δηλαδή τρώει ένα πιάτο λιγότερο την εβδομάδα, τότε θα παραχθεί ποσότητα δημητριακών ικανή να θρέψει 25 εκατομμύρια ανθρώπους.
Αν οι 670 εκ. τόνοι από την παγκόσμια παραγωγή δημητριακών που προορίζεται για ζωοτροφές μειώνονταν κατά 10%, τα περίσσια δημητριακά θα έφταναν για να θρέψουν 225 εκατομμύρια ανθρώπους.
Τα προϊόντα αδυνατίσματος αντιπροσωπεύουν σήμερα στην Ευρώπη μια αγορά 100 δις. δολαρίων, ποσό που ισοδυναμεί με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν του Μαρόκου.
5 πολυεθνικές ελέγχουν το 90% του παγκόσμιου εμπορίου δημητριακών.
Μία πολυεθνική, η Μονσάντο ελέγχει το 91% των μεταλλαγμένων σπόρων στον κόσμο.
6 πολυεθνικές (BASF, Bayer, Dow, Dupot, Μonsanto και Syngenta) ελέγχουν το 75-80% της παγκόσμιας αγοράς φυτοφαρμάκων. Το 1994, ο αντίστοιχος αριθμός εταιριών ανερχόταν στις 12.
Η παγκόσμια κατανάλωση κρέατος καταστρέφει δάση σε ραγδαίο ρυθμό. Στην κεντρική Αμερική, τα τελευταία 40 χρόνια, το 40% των τροπικών δασών έχει καταστραφεί ή καεί για να μετατραπεί σε βοσκοτόπια βοειδών.
10.000 διαφορετικά είδη έχουν χρησιμοποιηθεί από ανθρώπους για την παραγωγή τροφής εδώ και 10.000 χρόνια. Σήμερα, μόνο 150 είδη τρέφουν την ανθρωπότητα και μόνο 12 είδη παρέχουν το 80% της θερμιδικής αξίας – το στάρι, το ρύζι, το καλαμπόκι και η πατάτα καλύπτουν το 60%.Μπορείτε να διαβάσετε σχετικά:
Γίνε σύμμαχος στη μάχη ενάντια στον υποσιτισμόΠαγκόσμια Ημέρα Διατροφής 2009
Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής
900 έφθασαν οι καταγγελίες στο ΕΛΚΕΚΑ για ακατάλληλα τρόφιμα μέσα σε ένα χρόνο
«Πως μπορώ να επιλέξω το καλύτερο;»
