Ζίγκμουντ Μπάουμαν: δεν είναι κρίση, είναι αναδιανομή πλούτου
ΑΠΟ ΒLACKΜEDITERRANEANPIRATE (http://wp.me/pPn6Y-iw1)

Ο επίτιμος καθηγητής κοινωνιολογίας Ζίγκμουντ Μπάουμαν μιλά για την κρίση, τον καταναλωτισμό, τις μορφές αντίστασης, την ανάγκη αλλαγής νοοτροπίας και το πώς βλέπει το μέλλον.
Τη συνέντευξη πήραν η Ντίνα Δαβάκη και ο Δημήτρης Μπούκας για την εφημερίδα Η Εποχή.
Η Ελλάδα και η Νότια Ευρώπη διέρχονται μια παρατεταμένη οικονομική κρίση και δέχονται συνέχεια σκληρά μέτρα λιτότητας. Ποια είναι η γνώμη σας για αυτά που συμβαίνουν;
Τα μέτρα συνδέονται με τα δάνεια που ζητούνται.
Είναι σημαντικό όμως να δει κανείς για ποιο σκοπό χρησιμοποιούνται τα δάνεια που δίνονται στην Ελλάδα.
Αν χρησιμοποιούνται για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, τότε απλά τρέφεται η ρίζα του προβλήματος και οι πολιτικές λιτότητας θα συνεχιστούν αμείωτες.
Οι οικονομικές κρίσεις έχουν να κάνουν όχι με καταστροφή του πλούτου, αλλά με αναδιανομή του.
Σε κάθε κρίση υπάρχουν πάντα κάποιοι που κερδίζουν περισσότερα χρήματα σε βάρος των άλλων.
Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, μετά την κρίση έχει παρατηρηθεί μια αργή ανάκαμψη, όμως το 93% του επιπλέον ΑΕΠ που δημιουργήθηκε, κατέληξε μόνο στο 1% του πληθυσμού.
.
Στα βιβλία σας έχετε πολλές φορές αναφερθεί στον καταναλωτισμό της σύγχρονης, μετανεωτερικής κοινωνίας. Σε τι βαθμό υπάρχει συμβατότητα μεταξύ καταναλωτισμού και μέτρων λιτότητας;
Μέχρι το 1970, υπήρχε μια κυρίαρχη κουλτούρα αποταμίευσης και οι άνθρωποι δεν ξόδευαν χρήματα αν δεν τα είχαν προηγουμένως κερδίσει. Μετά το 1970, και με τη συνδρομή πολιτικών όπως ο Ρέϊγκαν, η Θάτσερ και θεωρητικών όπως ο Φρίντμαν, το καπιταλιστικό σύστημα αντιλήφθηκε ότι υπήρχε παρθένο έδαφος που μπορούσε να κατακτηθεί.
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ ήταν αυτή που είχε πει ότι ο καπιταλισμός αναζωογονείται μέσω νέων παρθένων περιοχών.
Αλλά προέβλεψε λανθασμένα ότι όταν το σύστημα κατακτήσει όλα τα παρθένα εδάφη θα καταρρεύσει.
Αυτό που δεν προέβλεψε ήταν ότι ο καπιταλισμός θα αποκτούσε την ικανότητα να δημιουργεί τεχνητές παρθένες περιοχές και να τις κατακτά.
Μία από αυτές είναι οι άνθρωποι που δεν έχουν χρέη. Έτσι εφευρέθηκαν οι πιστωτικές κάρτες.
Διαμορφώθηκε λοιπόν μια κουλτούρα διαφορετική από αυτή της αποταμίευσης.
Τώρα πλέον μπορούσε κανείς να ξοδεύει χρήματα που δεν είχε αποκτήσει.
Η φάση μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης, που διήρκεσε από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα, βασίστηκε σε αυτήν ακριβώς την πίεση για δανεισμό.
Κι όταν κανείς χρωστούσε η αντίδραση των τραπεζών δεν ήταν όπως παλιότερα, να στείλουν τον κλητήρα, αλλά το αντίθετο: έστελναν ένα πολύ ευγενικό γράμμα, με το οποίο προσέφεραν ένα νέο δάνειο για να αποπληρωθεί το προηγούμενο χρέος!
Αυτό συνεχίστηκε για τριάντα χρόνια, μέχρι που ο Κλίντον εισήγαγε τα ενυπόθηκα δάνεια υψηλού κινδύνου, που σήμαινε ότι ακόμη και οι άνθρωποι που δεν μπορούσαν να καλύψουν τα έξοδά τους με τα έσοδα, μπορούσαν να πάρουν στεγαστικά δάνεια κλπ.
Τελικά αυτή η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο και έτσι δημιουργήθηκε η χρηματοπιστωτική κρίση.
Παρόλα αυτά, η καπιταλιστική οικονομία φαίνεται να αντέχει.
Είχαμε, για παράδειγμα, το κίνημα “Καταλάβετε τη Wall Street”, το οποίο έτυχε μεγάλης προσοχής από τα ΜΜΕ σε όλον τον κόσμο.
Στο μόνο μέρος που δεν έγινε αισθητό ήταν στην ίδια τη Wall Street, η οποία λειτουργεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο!
Και αυτό είναι το πρόβλημα.
Κυριαρχεί η ιδέα, στο μυαλό της κας Μέρκελ και των άλλων πολιτικών, ότι ο μόνος τρόπος είναι να υποστηρίζονται οι τράπεζες για να μπορούν να δίνουν περισσότερα δάνεια.
Αλλά αυτή είναι μια πολύ κοντόφθαλμη πολιτική, αφού αυτή η παρθένα περιοχή του καπιταλισμού έχει πια εξαντληθεί: Οποιοσδήποτε μπορούσε να χρεωθεί, έχει χρεωθεί!
Ακόμα και τα εγγόνια σας είναι ήδη χρεωμένα, δεν υπάρχει αμφιβολία.
Θα πληρώνουν αυτά τα τριάντα χρόνια καταναλωτικού οργίου.
Κι ενώ στην αρχή η παρθένα περιοχή των ανθρώπων που χρεώνονται απέφερε τεράστια κέρδη, βαθμιαία τα κέρδη αυτά λιγόστεψαν και τώρα είναι μηδαμινά, σύμφωνα με το νόμο της φθίνουσας απόδοσης.
Αυτό που γίνεται στην Ελλάδα τώρα είναι ότι η χώρα επενδύει σε φαντάσματα, αυτό ακριβώς είναι οι τράπεζες που δίνουν δάνεια!
.
Ποια είναι η διέξοδος, αν, όπως είπατε σε μια ομιλία σας, «έχει το μέλλον Αριστερά»;
Μού ζητάτε να απαντήσω ένα ερώτημα το οποίο πολύ πιο έξυπνοι άνθρωποι, όπως ο Στίγκλιτς, δυσκολεύονται να απαντήσουν.
Είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν ριζικές λύσεις.
Κι εκείνο που με ανησυχεί, είναι ότι μεταξύ των πολιτικών θεσμών που έχουμε στη διάθεση μας, δεν υπάρχει ούτε ένας που να είναι σε θέση να παράσχει μακροπρόθεσμες λύσεις.
Όλες οι κυβερνήσεις υπόκεινται στους, κατά τον R.D.Laing[1], διπλούς δεσμούς, που στην περίπτωση των κυβερνήσεων, για να χρησιμοποιήσω μια αναλογία, συνίστανται στις πιέσεις που δέχονται.
Από τη μία για να επανεκλεγούν πρέπει να αφουγκράζονται τα αιτήματα του λαού, εκούσια ή ακούσια, και να υποσχεθούν την ικανοποίησή τους.
Από την άλλη, όλες οι κυβερνήσεις, δεξιές και αριστερές, αδυνατούν να τηρήσουν τις προεκλογικές τους δεσμεύσεις λόγω των χρηματιστηρίων και των τραπεζών.
Για παράδειγμα, όταν η κυρία Μέρκελ και ο κύριος Σαρκοζί συναντήθηκαν μια Παρασκευή να διαβουλευτούν για το μνημόνιο της Ελλάδας, έλαβαν και κοινοποίησαν κάποιες αποφάσεις, και έτρεμαν όλο το σαββατοκύριακο μέχρι να ανοίξουν τα χρηματιστήρια τη Δευτέρα.
Δεν ξέρω αν η άποψη του Laing είναι σωστή ή λάθος ως προς την οικογένεια, αλλά θεωρώ ότι έχω δίκιο όταν υποστηρίζω πως ισχύει στην περίπτωση των κυβερνήσεων.
Ο κόσμος ψηφίζει από απογοήτευση. Εχουμε ολοένα και πιο συχνές εναλλαγές Δεξιάς και Αριστεράς.
Στα πλαίσια της ίδιας κρίσης, ο αριστερός Θαπατέρο ηττήθηκε από τον δεξιό Ραχόι στην Ισπανία, ενώ στη Γαλλία ο δεξιός Σαρκοζί αντικαταστάθηκε από τον σοσιαλιστή Ολάντ.
Αυτό ακριβώς εννοώ με τον όρο διπλοί δεσμοί.
Από τη μία η πίεση του εκλογικού σώματος και από την άλλη το παγκόσμιο κεφάλαιο, χρηματιστήρια, τράπεζες, επενδυτές, που υπερβαίνουν οποιαδήποτε κυβέρνηση.
Μέχρι και οι ΗΠΑ είναι καταχρεωμένες.
Φαντάζεστε να ζητήσουν οι δανειστές της αμερικανικής κυβέρνησης άμεση εξόφληση του χρέους;
Η αμερικανική οικονομία θα καταρρεύσει εν ριπεί οφθαλμού.
Σε συνθήκες διπλών δεσμών, τόσο στην ψυχολογία όσο και στην μακροοικονομία, δεν υπάρχει επιτυχής διαφυγή.
Πρέπει να αλλάξει το σύστημα εκ βάθρων και αυτό χρειάζεται χρόνο.
.
Ναι, χρειάζεται ριζική λύση. Ποιά η γνώμη σας για τα κινήματα στη Νότια Ευρώπη; Εμείς ελπίζουμε πως τα κινήματα βάσης φαίνονται να ενισχύονται ολοένα. Είναι η πρώτη φορά, που στην Ελλάδα παρατηρούνται ομοιότητες με τα μέσα της δεκαετίας του ’70, μετά την πτώση της δικτατορίας. Υπάρχει συσπείρωση των πολιτών και νομίζουμε πως είναι πολύ καλός οιωνός και ελπιδοφόρος.
Είναι η μόνη ελπίδα.
Στο «Ημερολόγιο μιας κακής χρονιάς» ο Νοτιοαφρικανός συγγραφέας Κούτσι επανεξετάζει τις βασικές αρχές που διέπουν τη σκέψη μας, τα θεμέλια του στοχασμού μας, που θεωρούνται δεδομένα.
Ο αρχαίος ελληνικός όρος είναι «δόξα» και υποδηλώνει τις ιδέες με βάση τις οποίες σκεπτόμαστε, που όμως δεν αμφισβητούμε (ΣτΜ «δοξασία» στα νέα ελληνικά).
Μας διευκολύνουν να κατανοήσουμε τι γίνεται γύρω μας ή τουλάχιστον έτσι νομίζουμε, αλλά δεν υπόκεινται σε έλεγχο.
Τις αποδεχόμαστε σιωπηρά. Ο Κούτσι τις θέτει σε αμφισβήτηση.
Και λέει λοιπόν: «Αν θέλουμε πόλεμο, τον έχουμε. Αν επιθυμούμε ειρήνη, μπορούμε να την αποκτήσουμε. Αν αποφασίσουμε πως τα έθνη πρέπει να δρουν σε καθεστώς ανταγωνισμού και όχι φιλικής συνεργασίας, αυτό θα γίνει».
Επομένως, κάθε αλλαγή είναι εφικτή.
Είναι θέμα πολιτικής βούλησης…
Στη θέση των ιδιωτικών επιχειρήσεων, μπορούμε να έχουμε συνεταιρισμούς.
Oταν έκανα τη διατριβή μου για υφηγεσία στο LSE, το θέμα μου ήταν η κοινωνιολογική ανάλυση του βρετανικού εργατικού κινήματος.
Πώς από την παρακμή του στο τέλος του 19ου αιώνα εδραιώθηκε και απέκτησε ισχύ τον 20ο.
Δεν έγινε χάρη στις τράπεζες, ούτε χρηματοδοτήθηκε από ιδρύματα.
Ενισχύθηκε όμως από το συνεταιρισμό καταναλωτών Ροτσντέιλ, που ήταν ο πρώτος συνεταιρισμός το 19ου αιώνα.
Τα μέλη του αποφάσισαν να σταματήσουν να αγοράζουν από τα μαγαζιά, να μην πληρώνουν τους κεφαλαιούχους, αλλά να διανέμουν τα έσοδα του συνεταιρισμού στα μέλη του και στις τοπικές κοινότητες.
Ο Ροτσντέιλ δεν ήταν ο μόνος, υπήρχαν κι άλλοι. Υπήρχαν τα ταμεία αλληλοβοήθειας, που με μια μικρή συνδρομή, τα μέλη σε περίπτωση δυσκολίας μπορούσαν να δανειστούν χρήματα και να μην καταφύγουν στην τράπεζα.
Αυτά τα ταμεία δεν ήταν κερδοσκοπικά.
Επομένως δεν είναι αποκύημα της φαντασίας του Κούτσι, αλλά εφικτό το να γίνουν αλλαγές.
Προΰποθέτουν όμως επανάσταση στο επίπεδο της κουλτούρας και νοοτροπίας.
.
Στην Ελλάδα της κρίσης υπάρχουν παρόμοιες πρωτοβουλίες των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, που παρακάμπτουν το μεσάζοντα και αγοράζουν από τους παραγωγούς και πωλούν σε τιμές κόστους απευθείας στους καταναλωτές. Μόνο έτσι μπορούν να αντεπεξέλθουν οι πολίτες , των οποίων η αγοραστική δύναμη έχει μειωθεί στο μισό από τις αλλεπάλληλες περικοπές. Πρόκειται για έγκλημα…
Αν τελικά η αλλαγή νοοτροπίας έχει αρχίσει, είναι μια αργή και μακροπρόθεσμη διαδικασία, που πρέπει να υπερνικήσει ισχυρότατους αντιπάλους.
Ετσι όταν μιλάμε για λύσεις, το μείζον πρόβλημα δεν είναι το να βρούμε το τι είναι αναγκαίο να γίνει.
Σ’ αυτό εύκολα μπορούμε να πετύχουμε σύγκλιση απόψεων.
Το θέμα είναι το ποιός θα το κάνει.
.
Μήπως οι αγανακτισμένοι πολίτες;
Σίγουρα όχι τα πολιτικά κόμματα, οποιασδήποτε απόχρωσης.
Ούτε οι κυβερνήσεις, που δεν ελέγχουν την οικονομία, οι δυνάμεις τις οποίας είναι παγκόσμιες.
Τα κράτη είναι εξ ορισμού υποχρεωμένα να δρουν στα πλαίσια της επικράτειάς τους.
Η οικονομία δεν ασχολείται πλέον με το τοπικό επίπεδο, τη νομοθεσία του τόπου, τις προτιμήσεις ή σύστημα αξιών των κατοίκων του.
Μόλις διαπιστωθεί σύγκρουση, παίρνουν τα laptop, τα i-pad και i-phones και μετακομίζουν σε χώρες σαν το Μπανγκλαντές, όπου βρίσκουν απρόσκοπτη πρόσβαση σε εργατικά χέρια που κοστίζουν 2 δολάρια τη μέρα.
Υπάρχει αυτό που ο Ισπανός κοινωνιολόγος Μανουέλ Καστέλς αποκαλεί «χώρο των ροών» (space of flows).
Εκατομμύρια δολλάρια μεταφέρονται ελεύθερα, με το πάτημα ενός πλήκτρου στον υπολογιστή.
Έτσι λοιπόν, από τη μια μεριά έχουμε την εξουσία που είναι απελευθερωμένη από τον πολιτικό έλεγχο, και από την άλλη έχουμε την πολιτική, που συνεχώς πάσχει από έλλειμα εξουσίας, μια και η εξουσία εξατμίζεται στον χώρο των ροών.
.
Εννοείτε ότι η πολιτική είναι τοπική, ενώ η εξουσία παγκόσμια…
Ακριβώς. Και ο πιο αδύναμος κρίκος δεν είναι η κοινότητα, η πόλη ή οποιαδήποτε άλλη μορφή τοπικότητας, αλλά το ίδιο το κράτος, που είναι παγιδευμένο μεταξύ δύο πυρών, του έθνους από τη μια και των αγορών από την άλλη.
Και οι πρωτοβουλίες που αναφέρατε γεννιούνται στο υπο-εθνικό επίπεδο.
Οι θεσμοί του εθνικού επιπέδου (κόμματα, κυβέρνηση, βουλή κλπ.) δε μπορούν να αντεπεξέλθουν στη διπλή αυτή πίεση.
Οι πολίτες στην προσπάθεια τους να προστατευθούν από τις επιπτώσεις αυτών των ανώνυμων δυνάμεων της αγοράς, αντιδρούν με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή οργανώνονται με γνωστούς τους, γείτονες, με όλους αυτούς με τους οποίους αντιλαμβάνονται από κοινού πως η βελτίωση του τόπου τους θα έχει θετικό αντίκτυπο σε όλους και δεν είναι ανταγωνιστικό παιχνίδι με νικητές και ηττημένους.
.
Γίνεται στις μέρες μας συχνά λόγος για δίκτυα…
Ξέρετε, αντιμετωπίζω τον όρο αυτον με δυσπιστία.
Τα δίκτυα έχουν να κάνουν με την επικοινωνία και η επικοινωνία περικλείει ταυτόχρονα τη δυναμική της σύνδεσης και τη δυναμική της αποσύνδεσης.
Προτιμώ να μιλώ για κοινότητα, γιατί αυτός ο όρος εμπεριέχει την έννοια της δέσμευσης, κάτι που δεν ισχύει στην περίπτωση των δικτύων.
Σήμερα, μπορεί κανείς να έχει εκατοντάδες φίλους σε ένα online δίκτυο και απλά κάποια στιγμή να σταματήσει να επικοινωνεί με κάποιους, χωρίς να χρειαστεί καν να εξηγήσει γιατί ή να ζητήσει συγγνώμη.
.
Στις τελευταίες εκλογές στην Ελλάδα, ο ΣΥΡΙΖΑ πέτυχε ποσοστό περίπου 27% για πρώτη φορά στην ιστορία. Η δέσμευσή του είναι ότι θα σταματήσει την αποπληρωμή του χρέους και τα μέτρα λιτότητας που έχουν επιβληθεί.
Από μια άποψη ήταν ευτυχής συγκυρία που η Αριστερά δε μπόρεσε να γίνει κυβέρνηση.
Μπορώ να φανταστώ τη δυσκολία της θέσης της απέναντι σε πολιτικές που έχουν επιβληθεί, όχι από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά από τις ανώνυμες δυνάμεις της αγοράς.
Όσο ισχυρή θέληση και καλή οργάνωση και να έχουν τα κόμματα, δε νομίζω ότι μπορούν να καταφέρουν κάτι αν δεν αλλάξει το σύστημα.
Όπως ανέφερα, εκείνο που παρατηρείται σήμερα, είναι η αποκοπή της εξουσίας από την πολιτική.
Ως εξουσία αντιλαμβάνομαι την ικανότητα να κάνει κανείς κάποια πράγματα.
Ως πολιτική αντιλαμβάνομαι την ικανότητα να αποφασίζει κανείς τι πρέπει να γίνει.
Παλιότερα, το ζητούμενο ήταν να επιβάλλει κανείς τη δική του πολιτική ατζέντα.
Ήταν δεδομένο ότι το κράτος θα υλοποιούσε την όποια ατζέντα.
Σήμερα, τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Δεν εννοώ ότι το κράτος είναι τελείως ανίσχυρο, αλλά ότι έχει περιορισμένα περιθώρια ελιγμών.
Έτσι, μπορεί π.χ. να αποφασίσει ποιούς θα φορολογήσει περισσότερο, αλλά δεν έχει λόγο στα μεγάλα προβλήματα.
Όλοι οι πολιτικοί θεσμοί που δημιουργήθηκαν μεταπολεμικά, βασίζονταν στην αντίληψη ότι το κράτος είναι ικανό να διαχειριστεί την οικονομία, την άμυνα, όπως και τις πολιτισμικές νόρμες μιας κοινωνίας.
Αλλά τώρα πια η ιδέα της εθνικής κυριαρχίας αποτελεί αυταπάτη, αφού δεν υπάρχει ούτε ένα έθνος που να είναι κυρίαρχο.
Ακόμη και πολύ θαραλλέοι πολιτικοί, όπως ο Λούλα στη Βραζιλία, χρειάζεται να παρακολουθούν τις αντιδράσεις των αγορών όταν υιοθετούν τη μια ή την άλλη πολιτική.
Αντίθετα, κυριαρχούν τα χρηματιστήρια που δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να παρακολουθούν τις ισοτιμίες των νομισμάτων κι όταν εντοπίσουν μια αδυναμία, να τη διογκώνουν μέχρι να πάρει διαστάσεις τεράστιου προβλήματος, μέσω των ΜΜΕ και της πληροφορικής, ώστε να οδηγήσουν σε πτώση των μετοχών και υποτιμήσεις και να δημιουργήσουν συνθήκες κερδοσκοπίας για το μεγάλο κεφάλαιο.
.
Πώς μπορεί να επέλθει η αλλαγή; Πώς είναι δυνατόν το σύστημα της αγοράς να παραμένει τόσο σταθερό σ’ένα περιβάλλον γενικής ρευστότητας, για να χρησιμοποιήσουμε δικούς σας όρους;
Όπως σάς είπα, δε βλέπω κάποια αρχή ικανή να επιβάλει κάτι διαφορετικό και πιστεύω ότι για να υπάρξει θα περάσουν δεκαετίες, δεν είναι κάτι που θα εμφανιστεί μέχρι τις επόμενες εκλογές.
Η μόνη ριζική λύση που βλέπω είναι να εδραιωθεί ένας τρόπος ζωής, που θα καταστήσει το υπάρχον σύστημα έκπτωτο.
Δηλαδή, να σταματήσει το σκεπτικό τού να δανείζεται κανείς για την απόκτηση αυτοκινήτου ή σε επίπεδο κρατών, το να καταφεύγουν σε δανεισμό για να μειώσουν τους φόρους για τους πολύ πλούσιους, και να υιοθετηθεί ένας τρόπος ζωής, που θα παρέχει σε κάποιο βαθμό ασφάλεια σε όλους.
Σε τέτοιο περιβάλλον οι κερδοσκόποι δεν μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα.
.
Δηλαδή ένας αντικαταναλωτικός τρόπος ζωής.
Ακριβώς. Το μισό πρόβλημα είναι ο υπερβολικός καταναλωτισμός της σπατάλης, που κυριαρχεί.
Γι’ αυτό και κανένα επίδοξο κόμμα εξουσίας δεν υπόσχεται στους ψηφοφόρους πως θα πατάξει τον καταναλωτισμό.
Δεν μιλάμε φυσικά για λιτότητα, αλλά για αλλαγή νοοτροπίας και τρόπου ζωής, με έμφαση στην ικανοποίηση των αναγκών και όχι την ικανοποίηση των καταναλωτών.
Ο κόσμος τότε δεν θα σπαταλάει χρήματα για την απόκτηση διάφορων gadgets, όπως για παράδειγμα το να αγοράζεις καινούριο κινητό, χωρίς το παλιό να έχει βλάβη…
.
Αυτό γίνεται γιατί οι κατασκευαστές των gadgets διασφαλίζουν ότι μόλις εισαχθεί το νέο μοντέλο μιας συσκευής τα παλιότερα θα γίνουν παρωχημένης τεχνολογίας και αυτό ακριβώς τονίζουν όταν τα διαφημίζουν. Τέτοια τεχνάσματα χρησιμοποιούν για να παγιδεύουν τους καταναλωτές.
Φυσικά.
Τα διαφημιστικά κόλπα αρχίζουν από τις διαφημίσεις στην παιδική τηλεόραση, όταν π.χ. τα νέα μοντέλα αθλητικών παπούτσιών παρουσιάζονται με τέτοιον τρόπο, που κάνει τα παιδιά να αισθάνονται πως θα γίνουν ρεζίλι στο σχολείο αν εμφανιστούν με παλιότερα.
Μ’αυτόν τον τρόπο ασκούνται πιέσεις από παντού και απαιτείται θάρρος και αντοχή για να αντισταθεί κανείς στον καταναλωτισμό. Κάποιοι το κατορθώνουν και δημιουργούνται μικροί πυρήνες, όπως για παράδειγμα στην Ιταλία υπάρχει το κίνημα “slow food”, που έχει εξαπλωθεί σε 160 χώρες.
Ή το “Cittaslow”, που αποσκοπεί στην επιβράδυνση του ρυθμού ζωής στα αστικά κέντρα και στη διασφάλιση της ποιότητας ζωής, αντί για την ποιότητα της κατανάλωσης.
Τέτοιες πρωτοβουλίες αποτελούν «νησάκια» σε ένα αρχιπέλαγος.
Από αυτό το σημείο ως τη ριζική αλλαγή νοοτροπίας είναι μακρύς ο δρόμος.
Με παρηγορεί όμως η σκέψη πως κάθε πλειοψηφία στην ιστορία ξεκίνησε ως μειοψηφία κι έτσι το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τις κινήσεις που αναφέραμε. Δεν έχω δυστυχώς άλλο όραμα να σας προσφέρω.
.
Ποιός θεωρείτε ότι είναι ο ρόλος των διανοούμενων σε αυτήν την προσπάθεια;
Η διανόηση έχει γίνει κι αυτή ένα προϊόν που πωλείται και αγοράζεται και αυτό ισχύει για όλους, τόσο συντηρητικούς, όσο και προοδευτικούς.
Παλιότερα, ας πούμε στη δεκαετία του ’30, υπήρχαν διανοούμενοι με κάποιο όραμα, κομμουνιστικό ή ακόμη και φασιστικό.
Σήμερα οι διανοούμενοι με όραμα είναι πολύ λίγοι.
Ο Μισέλ Φουκώ έχει πει ότι δεν υπάρχουν πια ολοκληρωμένοι διανοούμενοι: οι πανεπιστημιακοί στηρίζουν τα πανεπιστήμια, οι καλλιτέχνες τα θέατρα, οι γιατροί τα νοσοκομεία, η κάθε κατηγορία τα δικά της επαγγελματικά συμφέροντα.
Λείπουν οι διανοούμενοι που θα στοχαστούν με πλαίσιο αναφοράς την ανθρωπότητα ολόκληρη.
.
Αυτή η απουσία έχει να κάνει με τη σχετικοποίηση και την εμπορευματοποίηση της γνώσης;
Οι διαδικασίες της εμπορευματοποίησης, της απορρύθμισης, του ατομισμού χαρακτηρίζουν όλες τις πλευρές της σύγχρονης κοινωνίας.
Έτσι δεν υπάρχουν πια «κέντρα βάρους», σημεία συνεύρεσης, και «εργοστάσια αλληλεγγύης».
Όλα είναι σκόρπια, ρευστά.
Συνεργαζόμαστε στιγμιαία για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος και στη συνέχεια μεταπηδάμε σε κάτι άλλο, όταν βαρεθούμε, και όχι όταν το πρόβλημα έχει επιλυθεί.
Δεν υπάρχει αγκυροβόλι.
Αν λοιπόν, όπως περιγράφετε και στα βιβλία σας, ζούμε πια σε ένα μεταμοντέρνο, ρευστό κόσμο, μια ρευστή μετανεωτερικότητα, ποιά θα είναι η διάδοχη κατάσταση;
Χρησιμοποιώ, όπως ίσως ξέρετε, τον όρο interregnum, που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Τίτο Λίβιο για να περιγράψει την κατάσταση στη Ρώμη μετά το θάνατο του Ρωμύλου, που βασίλεψε για 37 χρόνια, όσο ήταν τότε ο μέσος όρος ζωής.
Μετά το θάνατό του, ελάχιστοι Ρωμαίοι θυμούνταν τη Ρώμη πριν το Ρωμύλο.
Οπότε επικρατούσε μια κατάσταση τραγικής αβεβαιότητας και έλλειψης προσανατολισμού, μέχρι να βρεθεί βασιλιάς.
Ο Γκράμσι δανείστηκε τον όρο και τον προσάρμοσε για να περιγράψει μια κατάσταση όπου οι παλιές πρακτικές δεν είναι πια αποτελεσματικές, ενώ νέοι τρόποι δεν έχουν ακόμα εφευρεθεί.
Είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψουμε ποιοί θα είναι αυτοί οι τρόποι. Ίσως σε άλλα σημεία της υδρογείου να έχουν ήδη βρεθεί και να μην το γνωρίζουμε.
Αυτό το μαθαίνουμε πάντα εκ των υστέρων.
Στη διάρκεια του 20ου αιώνα, ούτε ένα από τα γεγονότα που άλλαξαν τον ρου της ιστορίας δεν είχε προβλεφθεί.
Όλα αποτέλεσαν εκπλήξεις και ο κόσμος δεν μπορούσε να πιστέψει πως συνέβαιναν.
Οταν μελετούσα την ιστορία του εργατικού κινήματος στη Βρετανία και έκανα έρευνα στα αρχεία τηςGuardian στο Μάντσεστερ, διαπίστωσα πως ούτε μια φορά μέχρι το 1870 δεν είχε γίνει αναφορά στην βιομηχανική επανάσταση, ούτε στην κοιτίδα της, το Μάντσεστερ.
Ο κόσμος δεν είχε αντιληφθεί πως ζούσε τη βιομηχανική επανάσταση.
Επομένως, αν τώρα ζούμε μια μετα-ρευστή επανάσταση, μόνο τα παιδιά σας θα τη συνειδητοποιήσουν.
.
Αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον.
Ο συμπατριώτης σας Κορνήλιος Καστοριάδης, όταν λόγω των ριζοσπαστικών του θέσεων ερωτήθηκε αν στόχος του ήταν να αλλάξει τον κόσμο, απάντησε «Ούτε κατά διάνοια. Ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό μου να αλλάξω τον κόσμο. Αυτό που επιθυμώ είναι να αλλάξει η ανθρωπότητα από μόνη της, όπως έκανε τόσες φορές στο παρελθόν».
Αυτή είναι οπτική αισιόδοξου ανθρώπου.
.
Την προσυπογράφετε σε τελική ανάλυση;
Δεν θα προλάβω να το δω, γιατί είναι μακροπρόθεσμο.
Όμως ελπίζω ο 21ος αιώνας να είναι αφιερωμένος στην επανασύνδεση εξουσίας και πολιτικής, μέσα από συλλογική δράση και κοινούς στόχους.
Η διάκριση μεταξύ αισιόδοξης και απαισιόδοξης στάσης κατά τη γνώμη μου είναι λογικά εσφαλμένη, αφού δεν εξαντλεί όλες τις πιθανότητες.
Ποιός είναι ο αισιόδοξος; Όποιος πιστεύει πως ο κόσμος ως έχει εδώ και τώρα, είναι ο καλύτερος δυνατός.
Ποιός είναι ο απαισιόδοξος; Αυτός που σκέφτεται πως ίσως ο αισιόδοξος να έχει δίκιο.
Υπάρχει και ο Καστοριάδης μεταξύ των δύο θέσεων, που λέει πως ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός και έλπιζε πως κάποτε θα πραγματοποιηθεί.
Όσον αφορά στο απώτερο μέλλον, η άποψη του είναι σωστή, όχι όμως όσον αφορά στο άμεσο μέλλον.
Όσο για μένα, είμαι βραχυπρόθεσμα απαισιόδοξος και μακροπρόθεσμα αισιόδοξος.
Δεν βλέπω ριζοσπαστικές αλλαγές σύντομα, αλλά είμαι σίγουρος, πως είναι στο πρόγραμμα.
[1] Ο ψυχίατρος R.D. Laing, ορίζει ως «διπλούς δεσμούς», τα διαφορετικά αντιφατικά μηνύματα στα οποία είναι εκτεθειμένα τα μέλη της οικογένειας λόγω της ταυτόχρονης επιρροής της κοινωνίας και της οικογένειας και την ανάγκη να απαντήσουν σε πολύ συχνά παράλογες προκλήσεις για να μην τιμωρηθούν.
Πηγή: socialpolicy. gr
Κυριακή 3 Ιουλίου 2016
Τρίτη 28 Ιουνίου 2016
Τελικά το Brexit το ψήφισαν οι γέροι και οι αμόρφωτοι;
Του Ανδρέα Παγιατσου
Έχουν ξεσαλώσει τα Μίντια για το θέμα του Brexit! Εκστρατεία τρόμου πριν, εκστρατεία τρόμου και μετά! Ο στόχος να περάσει ένα μήνυμα: οι Βρετανοί έκαναν μια βλακεία που θα την πληρώσουν ακριβά, δεν πρέπει να τους ακολουθήσει κανένας άλλος!
Ιδιαίτερα καθώς στη μια χώρα μετά την άλλη ακούγονται φωνές για δημοψηφίσματα – αλλού από εθνικιστές (πχ Φιλανδία) αλλού από την Αριστερά (πχ από το «Αριστερό Μπλοκ» στην Πορτογαλία). Και, επίσης, καθώς σοβαροί εκπρόσωποι του διεθνούς κεφαλαίου προειδοποιούν για αρνητικές συνέπειες σ’ ότι αφορά το μέλλον της ΕΕ.
Ο γνωστός κερδοσκόπος Σόρος δηλώνει πως:
«η ψήφος της Βρετανίας υπέρ της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση καθιστά τη διάλυση της ΕΕ ουσιαστικά μη αναστρέψιμη».
Ενώ ο Άλαν Γκρίνσπαν, ο πιο γνωστός κεντρικός τραπεζίτης του πλανήτη (ήταν μέχρι πρόσφατα πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, Fed) δηλώνει πως:
«μετά το Brexit η Ελλάδα δεν θα μείνει για πολύ καιρό στο ευρώ»…
Δεν είναι η ταξική πάλη είναι… που δεν είχαν πτυχίο!!
Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια εμφανίζεται και η προσπάθεια να σπιλωθεί το αποτέλεσμα με τα Μίντια να αναφέρονται στους υποστηρικτές του Brexit με υποτιμητικό τρόπο: χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και συνταξιούχοι ψήφισαν έξοδο, νέοι και μορφωμένοι ψήφισαν Ευρώπη.
Ότι το 62% της νεολαίας στη Βρετανία δεν πήγε να ψηφίσει δεν έχει βέβαια καμία σημασία… και δεν πρέπει να αναφέρεται καν στα δελτία γιατί… κουράζονται οι τηλεθεατές με βαριά και αχρείαστα στατιστικά μεγέθη…
Με άλλα λόγια, δεν είναι η ταξική πάλη που έφερε το Brexit. Δεν είναι η φτώχεια η ανεργία οι κακές εργασιακές συνθήκες, η ανισότητα… Δεν είναι το μίσος προς το κατεστημένο, που πλουτίζει με ώρα με την ώρα, όταν το μεροκάματο του οικοδόμου βρίσκεται σε μερικές περιοχές της Βρετανίας στις 3 λίρες την ώρα (περίπου 3,5 ευρώ την ώρα , που σημαίνει λιγότερα από 150 ευρώ τη βδομάδα – αν και όταν υπάρχει δουλειά!). Δεν είναι ότι η δημοτικότητα του Κάμερον είχε πέσει στο 18% και οι εκπρόσωποι του κυβερνώντος κόμματος επέλεξαν να μιλούν όσο το δυνατό λιγότερο γιατί όποτε άνοιγαν το στόμα τους αυξανόταν η υποστήριξη στο Brexit. Δεν είναι το γεγονός ότι ΕΕ σημαίνει λιτότητα, κι άλλη λιτότητα και μόνο λιτότητα. Δεν είναι η σαπίλα της ελίτ που κυβερνά τη χώρα καθώς ακόμα και το όνομα του ίδιου του πρωθυπουργού, Κάμερον, φιγουράρει στις λίστες των Panama Papers…
Δεν είναι όλη αυτή η κατάσταση που προκάλεσε την έκρηξη των από κάτω, με το 52% να λέει «Έξω» καθώς αυτή ήταν η μόνη μορφή που στην παρούσα συγκυρία μπορούσε να πάρει η οργή τους… είναι ότι δεν είχαν αρκετή πανεπιστημιακή μόρφωση!
Ο σοβαρός βρετανικός αστικός τύπος αναγνωρίζει την πραγματικότητα
Μια σύντομη ματιά στον σοβαρό αστικό τύπο της Βρετανίας όμως και θα αποκαταστήσει την εικόνα: τα εργατικά και φτωχά λαϊκά στρώματα ψήφισαν έξοδο (Brexit) ενώ οι πλούσιοι και τα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα ψήφισαν παραμονή (Remain).
Και βέβαια οι φτωχοί έχουν πιο χαμηλό μορφωτικό επίπεδο από τους πλούσιους… Τι να κάνουμε; Κάποιοι τους στέρησαν τη δυνατότητα να «μορφωθούν»…
Μήπως όμως αυτό σημαίνει ότι οι πλούσιοι έχουν «πιο σωστό κριτήριο» από τους φτωχούς; Ασφαλώς όχι – αυτά εξάλλου είναι τα «αιώνια» επιχειρήματα των πλουσίων, των αρχουσών τάξεων και των κολαούζων τους που αν μπορούσαν να στερήσουν τη ψήφο και τη φωνή από τους φτωχούς θα το έκαναν.
Προσοχή κύριοι της άρχουσας τάξης, τα πράγματα είναι απλά: όπως εσείς ψηφίζετε με βάση τα ταξικά συμφέροντά σας έτσι κάνουν και οι εργαζόμενοι και οι φτωχοί. Όσον αφορά τα πτυχία σας; Οι εργαζόμενοι έχουν δει την αξία τους – την έχουν μετρήσει με βάση τις πολιτικές που εφαρμόζετε και τον αντίκτυπο στην καθημερινή τους ζωή.
Έγραφε λοιπόν η εφημερίδα Guardian την Παρασκευή 24 Ιούνη, την επόμενη του δημοψηφίσματος:
«”Αν έχεις λεφτά, ψηφίζεις μένουμε” μου είπε με μια εντυπωσιακή αυτοπεποίθηση. ”Αν δεν έχεις λεφτά, ψηφίζεις φεύγουμε”. Βρισκόμαστε στο Κολιχερστ (Collyhurst) μια από τις φτωχές εργατογειονιές του βόρειου Μάντσεστερ όπου αναζητώ ακόμη κάποιον υποστηρικτή του Remain…»
Στη συνέχεια του άρθρου ο συντάκτης αναφέρεται στην επίσκεψη του στο πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, όπου συνάντησε έναν άλλο κόσμο: 9 στους 10 ήταν υπέρ του Remain και μιλούσαν με αλαζονεία και υποτιμητικά (είναι, εξάλλου, «μορφωμένοι»…) για τους υποστηρικτές του Brexit.
Το άρθρο του Guardian τελειώνει απλά επαναλαμβάνοντας τα λόγια της εργάτριας από το Κόλιχερστ:
Αν έχεις λεφτά, ψηφίζεις μένουμε. Αν δεν έχεις λεφτά, ψηφίζεις φεύγουμε.
Μια δεύτερη αναφορά μπορεί να γίνει στη Financial Times – από τις κορυφαίες οικονομικές εφημερίδες του πλανήτη, πιστή στην υπηρεσία της εξυπηρέτησης των συμφερόντων των οικονομικών ελίτ (Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, Σάββατο 25 Ιούνη)
«Αυτή είναι η πιο ταξική ψήφος που έχει υπάρξει στη Βρετανία εδώ και δεκαετίες, με τις συνήθεις διαταξικές συμμαχίες να έχουν τιναχθεί στον αέρα, σαν σε ένα σύγχρονο ”πόλεμο των χωρικών” των αρχών του 21ου αιώνα»
Αυτή λοιπόν είναι η εικόνα.[1] Μια ψήφος ταξική, μέσα στο πιο πολωμένο κλίμα ανάμεσα στους εργαζόμενους και τους φτωχούς από τη μια και τους πλούσιους μαζί με τους μικροαστούς από την άλλη.
Στις πλούσιες περιοχές του Λονδίνου το «Remain» έφτασε να κυμαίνεται στο 70 – 75%. Ακριβώς παρόμοια ήταν τα ποσοστά του Brexit στις εργατικές συνοικίες της ανεργίας και της φτώχειας.
«Είναι η ταξική πάλη, ανόητοι»
Έτσι έχουν τα πράγματα! Και αυτά τα πράγματα δεν πέσανε από τον ουρανό.
Η ταξική πάλη βρίσκεται σε διαρκή άνοδο στη Βρετανία εδώ και καιρό, με εντυπωσιακές διαδηλώσεις ενάντια στη λιτότητα, με 250 χιλιάδες κόσμο στο Λονδίνο τον περασμένο χρόνο, με σκληρές απεργιακές κινητοποιήσεις όπως αυτή των εργαζομένων στο Μετρό προς το τέλος του προηγούμενου χρόνου που κράτησε μήνες, όπως και στο χώρο της Υγείας στη διάρκεια των πρώτων μηνών αυτού του χρόνου όπου και πάλι οι κινητοποιήσεις των «νέων γιατρών» κράτησαν μήνες. Πρόσφατα οι εργαζόμενοι στην Εκπαίδευση πήραν απόφαση για απεργία που ξεκινά την 5 Ιούλη – το σημαντικότερο είναι τα ποσοστά που ψήφισαν υπέρ της απεργίας: 91,7%!!
Η ταξική πάλη λοιπόν. Και το Brexit δεν είναι η πρώτη αντανάκλασή της στο πολιτικό επίπεδο. Η προηγούμενη ήταν η ανάδειξη του Τζέρεμι Κόρμπιν στην ηγεσία του κόμματος των Εργατικών τον περασμένο Σεπτέμβρη (2015) κάτι που επίσης έσκασε σαν βόμβα στη Βρετανία και διεθνώς.
Καλά, μα με τον Φαράτζ;
Σε ένα καλοπροαίρετο κομμάτι του κόσμου και της Αριστεράς προκύπτει ασφαλώς ζήτημα όταν η ψήφος για το Brexit αποτελεί την πρόταση κομματιού του κατεστημένου καθώς και των εθνικιστικών και ακροδεξιών κύκλων.
Είναι δυνατό να ψηφίζεις αυτό που προτείνει το UKIP – το εθνικιστικό και ρατσιστικό «Κόμμα για την Ανεξαρτησία του Ηνωμένου Βασιλείου»;
Αυτή είναι μια λάθος «ερώτηση». Γιατί το UKIP και το κομμάτι του βρετανικού κατεστημένου που στήριξε το Brexit το έκαναν για τους δικούς του λόγους που είναι πολύ διαφορετικοί από αυτούς των εργαζομένων και των φτωχών (όσο και αν ασφαλώς μπερδεμένες πολιτικές συνειδήσεις και θέσεις είναι αναπόφευκτο να υπάρχουν).
Το πραγματικά σημαντικό ερώτημα είναι πού ήταν οι ηγεσίες, συνδικαλιστικές και πολιτικές του εργατικού κινήματος όταν η εργατική βάση έδινε τη μάχη του Brexit ενάντια στην τρομοϋστερία που καλλιεργούσαν τα ΜΜΕ και ο κύριος όγκος της άρχουσας τάξης.
Ήταν ακριβώς εκεί που ήταν η ΓΣΕΕ του κυρίου Παναγόπουλου, όταν η ελληνική κοινωνία έδινε τη μάχη του δημοψηφίσματος τον περασμένο Ιούλη!
Οι συνδικαλιστικές κορυφές (TUC) έκαναν εκστρατεία υπέρ της «Παραμονής» με τον ίδιο τρόπο που η ΓΣΕΕ είχε πάρει θέση υπέρ του «Ναι».
Παρόμοια ήταν η στάση του κόμματος των Εργατικών. Παρότι η ηγεσία πέρασε στον Τζέρεμι Κόρμπιν που ανήκει στην αριστερή πτέρυγα και που σε όλη την προηγούμενη πολιτική του πορειά ήταν ενάντια στην ΕΕ, στο θέμα του δημοψηφίσματος υποχώρησε στην πίεση της δεξιάς πτέρυγας του κόμματος και πήρε θέση υπέρ της «Παραμονής»! Τραγικό!
Έχοντας αναφέρει αυτό, βέβαια πρέπει να τονίσουμε πως η Αριστερά δεν ήταν απούσα από τη μάχη, όσο και αν αυτό δεν προβλήθηκε καθόλου από τα ΜΜΕ (ούτε κι από την ελληνική Αριστερά – δείτε για παράδειγμα). Κάθε άλλο! Όμως δεν υπάρχει ο χώρος εδώ για παραπέρα επέκταση. (Δείτε περισσότερα εδώ και εδώ).
Συνοψίζοντας
Μετά το δημοψήφισμα της περασμένης Πέμπτης 23 Ιούνη η Βρετανία είναι μια άλλη χώρα. Οι αντιθέσεις του καπιταλιστικού συστήματος βγαίνουν με εκρηκτικό τρόπο στην επιφάνεια. Η άρχουσα τάξη της Βρετανίας αλλά και της Ευρώπης, συνολικά, πιάνεται στον ύπνο. Ακόμα βρίσκεται σε κατάσταση σοκ και ανίκανη να αντιδράσει με ψυχραιμία και σχέδιο. Σταδιακά όμως θα υπερισχύσουν οι πιο ψύχραιμες φωνές για να περιορίσουν τη ζημιά.
Η πολιτική σκηνή στη Βρετανία βρίσκεται στον αέρα. Η νέα ηγεσία των Εργατικών, που προέρχεται από την αριστερή πτέρυγα, στάθηκε ανάξια των περιστάσεων. Κι αυτό παρότι ο ίδιος ο Κόρμπιν είναι γέννημα της ίδιας κρίσης που γέννησε το Brexit. Και τα δύο κόμματα της άρχουσας τάξης, Συντηρητικοί και Εργατικοί, βρίσκονται σε βαθιά κρίση.
Το «πουλόβερ» που ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ένωση και Ευρωζώνη έχει αρχίσει να ξηλώνεται.
Από αντικειμενική σκοπιά, είναι η ώρα των δυνάμεων του Μαρξισμού. Από υποκειμενική σκοπιά είναι η ώρα να δοθεί η μάχη για μια μαζική επαναστατική Αριστερά. Αν αυτό το έργο δεν στεφθεί με επιτυχία θα έχουμε ξανά προδοσίες και ήττες όπως αυτές που ζήσαμε στο μεγαλύτερο μέρος του προηγούμενου αιώνα.
______________________
Σημειώσεις
[1] Με παρόμοιο σοβαρό τρόπο ένας από τους κορυφαίους αναλυτές των χρηματαγορών στον πλανήτη, ο Mohamed A. El-Erian, γράφει στο πρακτορείο οικονομικών αναλύσεων Bloomberg (http://www.capital.gr/story/3136446):
Προσθέστε το “Brexit” σε μια λίστα από αδιανόητα που έχουν γίνει πραγματικότητα: Παράξενα πράγματα συμβαίνουν όταν προηγμένες οικονομίες επιμένουν σε μία νόρμα παρατεταμένης χαμηλής ανάπτυξης και επιδείνωσης της ανισότητας – πράγματα όπως τα αρνητικά ονομαστικά επιτόκια και η εμφάνιση του Donald Trump ως χρισμένου υποψήφιου των Ρεπουμπλικανών.
Και αν η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την ΕΕ δεν ξυπνά τους πολιτικούς σε άλλες χώρες, ο κατάλογος αυτός θα γίνεται όλο και μακρύτερος στους μήνες που έρχονται.
(Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μας).
Οι σοβαροί αναλυτές της άρχουσας τάξης συμπίπτουν συχνά με τις διαπιστώσεις και τις αναλύσεις των Μαρξιστών – οι προτάσεις τους βέβαια είναι σε εκδιαμέτρου αντίθετες κατευθύνσεις.
Του Ανδρέα Παγιατσου
Έχουν ξεσαλώσει τα Μίντια για το θέμα του Brexit! Εκστρατεία τρόμου πριν, εκστρατεία τρόμου και μετά! Ο στόχος να περάσει ένα μήνυμα: οι Βρετανοί έκαναν μια βλακεία που θα την πληρώσουν ακριβά, δεν πρέπει να τους ακολουθήσει κανένας άλλος!
Ιδιαίτερα καθώς στη μια χώρα μετά την άλλη ακούγονται φωνές για δημοψηφίσματα – αλλού από εθνικιστές (πχ Φιλανδία) αλλού από την Αριστερά (πχ από το «Αριστερό Μπλοκ» στην Πορτογαλία). Και, επίσης, καθώς σοβαροί εκπρόσωποι του διεθνούς κεφαλαίου προειδοποιούν για αρνητικές συνέπειες σ’ ότι αφορά το μέλλον της ΕΕ.
Ο γνωστός κερδοσκόπος Σόρος δηλώνει πως:
«η ψήφος της Βρετανίας υπέρ της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση καθιστά τη διάλυση της ΕΕ ουσιαστικά μη αναστρέψιμη».
Ενώ ο Άλαν Γκρίνσπαν, ο πιο γνωστός κεντρικός τραπεζίτης του πλανήτη (ήταν μέχρι πρόσφατα πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, Fed) δηλώνει πως:
«μετά το Brexit η Ελλάδα δεν θα μείνει για πολύ καιρό στο ευρώ»…
Δεν είναι η ταξική πάλη είναι… που δεν είχαν πτυχίο!!
Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια εμφανίζεται και η προσπάθεια να σπιλωθεί το αποτέλεσμα με τα Μίντια να αναφέρονται στους υποστηρικτές του Brexit με υποτιμητικό τρόπο: χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και συνταξιούχοι ψήφισαν έξοδο, νέοι και μορφωμένοι ψήφισαν Ευρώπη.
Ότι το 62% της νεολαίας στη Βρετανία δεν πήγε να ψηφίσει δεν έχει βέβαια καμία σημασία… και δεν πρέπει να αναφέρεται καν στα δελτία γιατί… κουράζονται οι τηλεθεατές με βαριά και αχρείαστα στατιστικά μεγέθη…
Με άλλα λόγια, δεν είναι η ταξική πάλη που έφερε το Brexit. Δεν είναι η φτώχεια η ανεργία οι κακές εργασιακές συνθήκες, η ανισότητα… Δεν είναι το μίσος προς το κατεστημένο, που πλουτίζει με ώρα με την ώρα, όταν το μεροκάματο του οικοδόμου βρίσκεται σε μερικές περιοχές της Βρετανίας στις 3 λίρες την ώρα (περίπου 3,5 ευρώ την ώρα , που σημαίνει λιγότερα από 150 ευρώ τη βδομάδα – αν και όταν υπάρχει δουλειά!). Δεν είναι ότι η δημοτικότητα του Κάμερον είχε πέσει στο 18% και οι εκπρόσωποι του κυβερνώντος κόμματος επέλεξαν να μιλούν όσο το δυνατό λιγότερο γιατί όποτε άνοιγαν το στόμα τους αυξανόταν η υποστήριξη στο Brexit. Δεν είναι το γεγονός ότι ΕΕ σημαίνει λιτότητα, κι άλλη λιτότητα και μόνο λιτότητα. Δεν είναι η σαπίλα της ελίτ που κυβερνά τη χώρα καθώς ακόμα και το όνομα του ίδιου του πρωθυπουργού, Κάμερον, φιγουράρει στις λίστες των Panama Papers…
Δεν είναι όλη αυτή η κατάσταση που προκάλεσε την έκρηξη των από κάτω, με το 52% να λέει «Έξω» καθώς αυτή ήταν η μόνη μορφή που στην παρούσα συγκυρία μπορούσε να πάρει η οργή τους… είναι ότι δεν είχαν αρκετή πανεπιστημιακή μόρφωση!
Ο σοβαρός βρετανικός αστικός τύπος αναγνωρίζει την πραγματικότητα
Μια σύντομη ματιά στον σοβαρό αστικό τύπο της Βρετανίας όμως και θα αποκαταστήσει την εικόνα: τα εργατικά και φτωχά λαϊκά στρώματα ψήφισαν έξοδο (Brexit) ενώ οι πλούσιοι και τα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα ψήφισαν παραμονή (Remain).
Και βέβαια οι φτωχοί έχουν πιο χαμηλό μορφωτικό επίπεδο από τους πλούσιους… Τι να κάνουμε; Κάποιοι τους στέρησαν τη δυνατότητα να «μορφωθούν»…
Μήπως όμως αυτό σημαίνει ότι οι πλούσιοι έχουν «πιο σωστό κριτήριο» από τους φτωχούς; Ασφαλώς όχι – αυτά εξάλλου είναι τα «αιώνια» επιχειρήματα των πλουσίων, των αρχουσών τάξεων και των κολαούζων τους που αν μπορούσαν να στερήσουν τη ψήφο και τη φωνή από τους φτωχούς θα το έκαναν.
Προσοχή κύριοι της άρχουσας τάξης, τα πράγματα είναι απλά: όπως εσείς ψηφίζετε με βάση τα ταξικά συμφέροντά σας έτσι κάνουν και οι εργαζόμενοι και οι φτωχοί. Όσον αφορά τα πτυχία σας; Οι εργαζόμενοι έχουν δει την αξία τους – την έχουν μετρήσει με βάση τις πολιτικές που εφαρμόζετε και τον αντίκτυπο στην καθημερινή τους ζωή.
Έγραφε λοιπόν η εφημερίδα Guardian την Παρασκευή 24 Ιούνη, την επόμενη του δημοψηφίσματος:
«”Αν έχεις λεφτά, ψηφίζεις μένουμε” μου είπε με μια εντυπωσιακή αυτοπεποίθηση. ”Αν δεν έχεις λεφτά, ψηφίζεις φεύγουμε”. Βρισκόμαστε στο Κολιχερστ (Collyhurst) μια από τις φτωχές εργατογειονιές του βόρειου Μάντσεστερ όπου αναζητώ ακόμη κάποιον υποστηρικτή του Remain…»
Στη συνέχεια του άρθρου ο συντάκτης αναφέρεται στην επίσκεψη του στο πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, όπου συνάντησε έναν άλλο κόσμο: 9 στους 10 ήταν υπέρ του Remain και μιλούσαν με αλαζονεία και υποτιμητικά (είναι, εξάλλου, «μορφωμένοι»…) για τους υποστηρικτές του Brexit.
Το άρθρο του Guardian τελειώνει απλά επαναλαμβάνοντας τα λόγια της εργάτριας από το Κόλιχερστ:
Αν έχεις λεφτά, ψηφίζεις μένουμε. Αν δεν έχεις λεφτά, ψηφίζεις φεύγουμε.
Μια δεύτερη αναφορά μπορεί να γίνει στη Financial Times – από τις κορυφαίες οικονομικές εφημερίδες του πλανήτη, πιστή στην υπηρεσία της εξυπηρέτησης των συμφερόντων των οικονομικών ελίτ (Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, Σάββατο 25 Ιούνη)
«Αυτή είναι η πιο ταξική ψήφος που έχει υπάρξει στη Βρετανία εδώ και δεκαετίες, με τις συνήθεις διαταξικές συμμαχίες να έχουν τιναχθεί στον αέρα, σαν σε ένα σύγχρονο ”πόλεμο των χωρικών” των αρχών του 21ου αιώνα»
Αυτή λοιπόν είναι η εικόνα.[1] Μια ψήφος ταξική, μέσα στο πιο πολωμένο κλίμα ανάμεσα στους εργαζόμενους και τους φτωχούς από τη μια και τους πλούσιους μαζί με τους μικροαστούς από την άλλη.
Στις πλούσιες περιοχές του Λονδίνου το «Remain» έφτασε να κυμαίνεται στο 70 – 75%. Ακριβώς παρόμοια ήταν τα ποσοστά του Brexit στις εργατικές συνοικίες της ανεργίας και της φτώχειας.
«Είναι η ταξική πάλη, ανόητοι»
Έτσι έχουν τα πράγματα! Και αυτά τα πράγματα δεν πέσανε από τον ουρανό.
Η ταξική πάλη βρίσκεται σε διαρκή άνοδο στη Βρετανία εδώ και καιρό, με εντυπωσιακές διαδηλώσεις ενάντια στη λιτότητα, με 250 χιλιάδες κόσμο στο Λονδίνο τον περασμένο χρόνο, με σκληρές απεργιακές κινητοποιήσεις όπως αυτή των εργαζομένων στο Μετρό προς το τέλος του προηγούμενου χρόνου που κράτησε μήνες, όπως και στο χώρο της Υγείας στη διάρκεια των πρώτων μηνών αυτού του χρόνου όπου και πάλι οι κινητοποιήσεις των «νέων γιατρών» κράτησαν μήνες. Πρόσφατα οι εργαζόμενοι στην Εκπαίδευση πήραν απόφαση για απεργία που ξεκινά την 5 Ιούλη – το σημαντικότερο είναι τα ποσοστά που ψήφισαν υπέρ της απεργίας: 91,7%!!
Η ταξική πάλη λοιπόν. Και το Brexit δεν είναι η πρώτη αντανάκλασή της στο πολιτικό επίπεδο. Η προηγούμενη ήταν η ανάδειξη του Τζέρεμι Κόρμπιν στην ηγεσία του κόμματος των Εργατικών τον περασμένο Σεπτέμβρη (2015) κάτι που επίσης έσκασε σαν βόμβα στη Βρετανία και διεθνώς.
Καλά, μα με τον Φαράτζ;
Σε ένα καλοπροαίρετο κομμάτι του κόσμου και της Αριστεράς προκύπτει ασφαλώς ζήτημα όταν η ψήφος για το Brexit αποτελεί την πρόταση κομματιού του κατεστημένου καθώς και των εθνικιστικών και ακροδεξιών κύκλων.
Είναι δυνατό να ψηφίζεις αυτό που προτείνει το UKIP – το εθνικιστικό και ρατσιστικό «Κόμμα για την Ανεξαρτησία του Ηνωμένου Βασιλείου»;
Αυτή είναι μια λάθος «ερώτηση». Γιατί το UKIP και το κομμάτι του βρετανικού κατεστημένου που στήριξε το Brexit το έκαναν για τους δικούς του λόγους που είναι πολύ διαφορετικοί από αυτούς των εργαζομένων και των φτωχών (όσο και αν ασφαλώς μπερδεμένες πολιτικές συνειδήσεις και θέσεις είναι αναπόφευκτο να υπάρχουν).
Το πραγματικά σημαντικό ερώτημα είναι πού ήταν οι ηγεσίες, συνδικαλιστικές και πολιτικές του εργατικού κινήματος όταν η εργατική βάση έδινε τη μάχη του Brexit ενάντια στην τρομοϋστερία που καλλιεργούσαν τα ΜΜΕ και ο κύριος όγκος της άρχουσας τάξης.
Ήταν ακριβώς εκεί που ήταν η ΓΣΕΕ του κυρίου Παναγόπουλου, όταν η ελληνική κοινωνία έδινε τη μάχη του δημοψηφίσματος τον περασμένο Ιούλη!
Οι συνδικαλιστικές κορυφές (TUC) έκαναν εκστρατεία υπέρ της «Παραμονής» με τον ίδιο τρόπο που η ΓΣΕΕ είχε πάρει θέση υπέρ του «Ναι».
Παρόμοια ήταν η στάση του κόμματος των Εργατικών. Παρότι η ηγεσία πέρασε στον Τζέρεμι Κόρμπιν που ανήκει στην αριστερή πτέρυγα και που σε όλη την προηγούμενη πολιτική του πορειά ήταν ενάντια στην ΕΕ, στο θέμα του δημοψηφίσματος υποχώρησε στην πίεση της δεξιάς πτέρυγας του κόμματος και πήρε θέση υπέρ της «Παραμονής»! Τραγικό!
Έχοντας αναφέρει αυτό, βέβαια πρέπει να τονίσουμε πως η Αριστερά δεν ήταν απούσα από τη μάχη, όσο και αν αυτό δεν προβλήθηκε καθόλου από τα ΜΜΕ (ούτε κι από την ελληνική Αριστερά – δείτε για παράδειγμα). Κάθε άλλο! Όμως δεν υπάρχει ο χώρος εδώ για παραπέρα επέκταση. (Δείτε περισσότερα εδώ και εδώ).
Συνοψίζοντας
Μετά το δημοψήφισμα της περασμένης Πέμπτης 23 Ιούνη η Βρετανία είναι μια άλλη χώρα. Οι αντιθέσεις του καπιταλιστικού συστήματος βγαίνουν με εκρηκτικό τρόπο στην επιφάνεια. Η άρχουσα τάξη της Βρετανίας αλλά και της Ευρώπης, συνολικά, πιάνεται στον ύπνο. Ακόμα βρίσκεται σε κατάσταση σοκ και ανίκανη να αντιδράσει με ψυχραιμία και σχέδιο. Σταδιακά όμως θα υπερισχύσουν οι πιο ψύχραιμες φωνές για να περιορίσουν τη ζημιά.
Η πολιτική σκηνή στη Βρετανία βρίσκεται στον αέρα. Η νέα ηγεσία των Εργατικών, που προέρχεται από την αριστερή πτέρυγα, στάθηκε ανάξια των περιστάσεων. Κι αυτό παρότι ο ίδιος ο Κόρμπιν είναι γέννημα της ίδιας κρίσης που γέννησε το Brexit. Και τα δύο κόμματα της άρχουσας τάξης, Συντηρητικοί και Εργατικοί, βρίσκονται σε βαθιά κρίση.
Το «πουλόβερ» που ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ένωση και Ευρωζώνη έχει αρχίσει να ξηλώνεται.
Από αντικειμενική σκοπιά, είναι η ώρα των δυνάμεων του Μαρξισμού. Από υποκειμενική σκοπιά είναι η ώρα να δοθεί η μάχη για μια μαζική επαναστατική Αριστερά. Αν αυτό το έργο δεν στεφθεί με επιτυχία θα έχουμε ξανά προδοσίες και ήττες όπως αυτές που ζήσαμε στο μεγαλύτερο μέρος του προηγούμενου αιώνα.
______________________
Σημειώσεις
[1] Με παρόμοιο σοβαρό τρόπο ένας από τους κορυφαίους αναλυτές των χρηματαγορών στον πλανήτη, ο Mohamed A. El-Erian, γράφει στο πρακτορείο οικονομικών αναλύσεων Bloomberg (http://www.capital.gr/story/3136446):
Προσθέστε το “Brexit” σε μια λίστα από αδιανόητα που έχουν γίνει πραγματικότητα: Παράξενα πράγματα συμβαίνουν όταν προηγμένες οικονομίες επιμένουν σε μία νόρμα παρατεταμένης χαμηλής ανάπτυξης και επιδείνωσης της ανισότητας – πράγματα όπως τα αρνητικά ονομαστικά επιτόκια και η εμφάνιση του Donald Trump ως χρισμένου υποψήφιου των Ρεπουμπλικανών.
Και αν η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την ΕΕ δεν ξυπνά τους πολιτικούς σε άλλες χώρες, ο κατάλογος αυτός θα γίνεται όλο και μακρύτερος στους μήνες που έρχονται.
(Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μας).
Οι σοβαροί αναλυτές της άρχουσας τάξης συμπίπτουν συχνά με τις διαπιστώσεις και τις αναλύσεις των Μαρξιστών – οι προτάσεις τους βέβαια είναι σε εκδιαμέτρου αντίθετες κατευθύνσεις.
Του Ανδρέα Παγιατσου
Κυριακή 26 Ιουνίου 2016
Νοαμ Τσομσκι: Με δέκα τεχνικές ελέγχουν το μυαλό
Ο Αμερικανός ακαδημαϊκός και στοχαστής, Νόαμ Τσόμσκι, αναλύει τις δέκα τεχνικές για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Το κείμενο αποτελεί μέρος μιας συλλογής συνεντεύξεων του Ν.Τσόμσκι, όπου ο κορυφαίος διανοητής διαπιστώνει διεισδυτικές παρατηρήσεις για τους θεσμούς που διαμορφώνουν τη σκέψη του κοινού και οι οποίοι βρίσκονται στην υπηρεσία της ισχύος και του κέρδους.
1. Η τεχνική της διασκέδασης
Πρωταρχικό στοιχείο του κοινωνικού ελέγχου, η τεχνική της διασκέδασης συνίσταται στη στροφή της προσοχής του κοινού από τα σημαντικά προβλήματα και από τις μεταλλαγές που αποφασίστηκαν από τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ, με ένα αδιάκοπο καταιγισμό διασκεδαστικών και ασήμαντων λεπτομερειών. Η τεχνική της διασκέδασης είναι επίσης απαραίτητη για να αποτραπεί το κοινό από το να ενδιαφερθεί για ουσιαστικές πληροφορίες στους τομείς της επιστήμης, της οικονομίας, της Ψυχολογίας, της Νευροβιολογίας και της Κυβερνητικής. «Κρατήστε αποπροσανατολισμένη την προσοχή του κοινού, μακριά από τα αληθινά κοινωνικά προβλήματα, αιχμαλωτισμένη σε θέματα χωρίς καμιά πραγματική σημασία. Κρατήστε το κοινό απασχολημένο, απασχολημένο, απασχολημένο, χωρίς χρόνο για να σκέφτεται· να επιστρέφει κανονικά στη φάρμα με τα άλλα ζώα». Απόσπασμα από το Όπλα με σιγαστήρα για ήσυχους πολέμους.
2 . Η τεχνική της δημιουργίας προβλημάτων, και στη συνέχεια παροχής των λύσεων
Αυτή η τεχνική ονομάζεται επίσης «πρόβλημα-αντίδραση-λύση». Πρώτα δημιουργείτε ένα πρόβλημα, μια «έκτακτη κατάσταση» για την οποία μπορείτε να προβλέψετε ότι θα προκαλέσει μια συγκεκριμένη αντίδραση του κοινού, ώστε το ίδιο να ζητήσει εκείνα τα μέτρα που εύχεστε να το κάνετε να αποδεχτεί. Για παράδειγμα: αφήστε να κλιμακωθεί η αστική βία, ή οργανώστε αιματηρές συμπλοκές, ώστε το κοινό να ζητήσει τη λήψη μέτρων ασφαλείας που θα περιορίζουν τις ελευθερίες του. Ή, ακόμη: δημιουργήστε μια οικονομική κρίση για να κάνετε το κοινό να δεχτεί ως αναγκαίο κακό τον περιορισμό των κοινωνικών δικαιωμάτων και την αποδόμηση των δημοσίων υπηρεσιών.
3. Η τεχνική της υποβάθμισης
Για να κάνει κάποιος αποδεκτό ένα απαράδεκτο μέτρο, αρκεί να το εφαρμόσει σταδιακά κατά «φθίνουσα κλίμακα» για μια διάρκεια 10 ετών. Μ’ αυτόν τον τρόπο επιβλήθηκαν ριζικά νέες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες (νεοφιλελευθερισμός) στις δεκαετίες του 1980 και 1990. Μαζική ανεργία, αβεβαιότητα, «ευελιξία», μετακινήσεις, μισθοί που δεν διασφαλίζουν πια ένα αξιοπρεπές εισόδημα· τόσες αλλαγές, που θα είχαν προκαλέσει επανάσταση, αν είχαν εφαρμοστεί αιφνιδίως και βίαια.
4. Η στρατηγική της αναβολής (Σαλαμοποιήση)
Ένας άλλος τρόπος για να γίνει αποδεκτή μια αντιλαϊκή απόφαση είναι να την παρουσιάσετε ως «οδυνηρή αλλά αναγκαία», αποσπώντας την συναίνεση του κοινού στο παρόν, για την εφαρμογή της στο μέλλον. Είναι πάντοτε πιο εύκολο να αποδεχτεί κάποιος αντί μιας άμεσης θυσίας μια μελλοντική. Πρώτα απ’όλα, επειδή η προσπάθεια δεν πρέπει να καταβληθεί άμεσα. Στη συνέχεια, επειδή το κοινό έχει πάντα την τάση να ελπίζει αφελώς ότι «όλα θα πάνε καλύτερα αύριο» και ότι μπορεί, εντέλει, να αποφύγει τη θυσία που του ζήτησαν. Τέλος, μια τέτοια τεχνική αφήνει στο κοινό ένα κάποιο χρονικό διάστημα, ώστε να συνηθίσει στην ιδέα της αλλαγής, και να την αποδεχτεί μοιρολατρικά, όταν κριθεί ότι έφθασε το πλήρωμα του χρόνου για την τέλεσή της.
5 . Η στρατηγική του να απευθύνεσαι στο κοινό σαν να είναι μωρά παιδιά
Η πλειονότητα των διαφημίσεων που απευθύντονται στο ευρύ κοινό χρησιμοποιούν έναν αφηγηματικό λόγο, επιχειρήματα, πρόσωπα και έναν τόνο ιδιαιτέρως παιδικό, εξουθενωτικά παιδιάστικο, σαν να ήταν ο θεατής ένα πολύ μικρ ό παιδί ή σαν να ήταν διανοητικώς ανάπηρος. Όσο μεγαλύτερη προσπάθεια καταβάλλεται να εξαπατηθεί ο θεατής, τόσο πιο παιδιάστικος τόνος υιοθετείται από τον διαφημιστή. Γιατί; «Αν [ο διαφημιστής] απευθυνθεί σε κάποιον σαν να ήταν παιδί δώδεκα ετών, τότε είναι πολύ πιθανόν να εισπράξει, εξαιτίας του έμμεσου και υπαινικτικού τόνου, μιαν απάντηση ή μιαν αντίδραση τόσο απογυμνωμένη από κριτική σκέψη, όσο η απάντηση ενός δωδεκάχρονου παιδιού». Απόσπασμα από το «Όπλα με σιγαστήρα για ήσυχους πολέμους».
6 . Η τεχνική του να απευθύνεστε στο συναίσθημα μάλλον παρά στη λογική
Η επίκληση στο συναίσθημα είναι μια κλασική τεχνική για να βραχυκυκλωθεί η ορθολογιστική ανάλυση, επομένως η κριτική αντίληψη των ατόμων. Επιπλέον, η χρησιμοποίηση του φάσματος των αισθημάτων επιτρέπει να ανοίξετε τη θύρα του ασυνείδητου για να εμφυτεύσετε ιδέες, επιθυμίες, φόβους, παρορμήσεις ή συμπεριφορές…
7. Η τεχνική του να κρατάτε το κοινό σε άγνοια και ανοησία
Συνίσταται στο να κάνετε το κοινό να είναι ανίκανο να αντιληφθεί τις τεχνολογίες και τις μεθοδολογίες που χρησιμοποιείτε για την υποδούλωσή του. «Η ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις πρέπει να είναι πιο φτωχή, ώστε η τάφρος της άγνοιας που χωρίζει τις κατώτερες τάξεις από τις ανώτερες τάξεις να μη γίνεται αντιληπτή από τις κατώτερες». Απόσπασμα από το «Ὀπλα με σιγαστήρα για ήσυχους πολέμους».
8. Η τεχνική του να ενθαρρύνεις το κοινό να αρέσκεται στη μετριότητα
Συνίσταται στο να παρακινείς το κοινό να βρίσκει «cool» ό,τι είναι ανόητο, φτηνιάρικο και ακαλλιέργητο.
9. Η τεχνική του να αντικαθιστάς την εξέγερση με την ενοχή
Συνίσταται στο να κάνεις ένα άτομο να πιστεύει ότι είναι το μόνο υπεύθυνο για την συμφορά του, εξαιτίας της διανοητικής ανεπάρκειάς του, της ανεπάρκειας των ικανοτήτων του ή των προσπαθειών του. Έτσι, αντί να εξεγείρεται εναντίον του οικονομικού συστήματος, απαξιώνει τον ίδιο τον εαυτό του και αυτο-ενοχοποιείται, κατάσταση που περιέχει τα σπέρματα της νευρικής κατάπτωσης, η οποία έχει μεταξύ άλλων και το αποτέλεσμα της αποχής από οποιασδήποτε δράση. Και χωρίς τη δράση, γλιτώνετε την επανάσταση!
10. Η τεχνική του να γνωρίζεις τα άτομα καλύτερα από όσο γνωρίζουν τα ίδια τον εαυτό τους
Στη διάρκεια των τελευταίων πενήντα ετών, οι κατακλυσμιαία πρόοδος της επιστήμης άνοιξε μια ολοένα και πιο βαθειά τάφρο ανάμεσα στις γνώσει του ευρέως κοινού και στις γνώσεις που κατέχουν και χρησιμοποιούν οι ιθύνουσες ελίτ. Χάρη στη Βιολογία, τη Νευροβιολογία και την εφαρμοσμένη ψυχολογία, το «σύστημα» έφτασε σε μια εξελιγμένη γνώση του ανθρώπινου όντος, και από την άποψη της φυσιολογίας και από την άποψη της ψυχολογίας. Το σύστημα έφτασε να γνωρίζει τον μέσο άνθρωπο καλύτερα απ’ όσο γνωρίζει ο ίδιος τον εαυτό του. Αυτό σημαίνει ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων, το σύστημα ασκεί έναν πολύ πιο αυξημένο έλεγχο και επιβάλλεται με μια μεγαλύτερη ισχύ επάνω στα άτομα απ’ όσο τα άτομα στον ίδιο τον εαυτό τους.
Και όμως για να καταρρεύσουν όλα αυτά αρκεί μια στιγμή αφύπνισης. Το «κόκκινο χάπι» που έλεγε ο Μορφέας στόν Νέο στην ταινία Μatrix. Αν υπάρξει έστω μια φευγαλέα στιγμή αφύπνισης όλο το οικοδόμημα καταστρέφεται και πέφτει όπως μια κουρτίνα, και το κυριότερο η κουρτίνα αυτή δεν μπορεί να αναρτηθεί ξανά. Για αυτό σας παρουσιάζουμε τις 10 τεχνικές, μόλις τις παρατηρήσετε ότι συμβαίνουν γύρω σας και εφαρμόζονται κάθε μέρα, η αφύπνιση έρχεται νομοτελειακά. Για όποιον θέλει περισσότερη αφύπνιση ας διαβάσει το «σπήλαιο του Πλάτωνα» και θα ξημερώσει ένας καινούριος κόσμος. πηγη defencenet.gr
1. Η τεχνική της διασκέδασης
Πρωταρχικό στοιχείο του κοινωνικού ελέγχου, η τεχνική της διασκέδασης συνίσταται στη στροφή της προσοχής του κοινού από τα σημαντικά προβλήματα και από τις μεταλλαγές που αποφασίστηκαν από τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ, με ένα αδιάκοπο καταιγισμό διασκεδαστικών και ασήμαντων λεπτομερειών. Η τεχνική της διασκέδασης είναι επίσης απαραίτητη για να αποτραπεί το κοινό από το να ενδιαφερθεί για ουσιαστικές πληροφορίες στους τομείς της επιστήμης, της οικονομίας, της Ψυχολογίας, της Νευροβιολογίας και της Κυβερνητικής. «Κρατήστε αποπροσανατολισμένη την προσοχή του κοινού, μακριά από τα αληθινά κοινωνικά προβλήματα, αιχμαλωτισμένη σε θέματα χωρίς καμιά πραγματική σημασία. Κρατήστε το κοινό απασχολημένο, απασχολημένο, απασχολημένο, χωρίς χρόνο για να σκέφτεται· να επιστρέφει κανονικά στη φάρμα με τα άλλα ζώα». Απόσπασμα από το Όπλα με σιγαστήρα για ήσυχους πολέμους.
2 . Η τεχνική της δημιουργίας προβλημάτων, και στη συνέχεια παροχής των λύσεων
Αυτή η τεχνική ονομάζεται επίσης «πρόβλημα-αντίδραση-λύση». Πρώτα δημιουργείτε ένα πρόβλημα, μια «έκτακτη κατάσταση» για την οποία μπορείτε να προβλέψετε ότι θα προκαλέσει μια συγκεκριμένη αντίδραση του κοινού, ώστε το ίδιο να ζητήσει εκείνα τα μέτρα που εύχεστε να το κάνετε να αποδεχτεί. Για παράδειγμα: αφήστε να κλιμακωθεί η αστική βία, ή οργανώστε αιματηρές συμπλοκές, ώστε το κοινό να ζητήσει τη λήψη μέτρων ασφαλείας που θα περιορίζουν τις ελευθερίες του. Ή, ακόμη: δημιουργήστε μια οικονομική κρίση για να κάνετε το κοινό να δεχτεί ως αναγκαίο κακό τον περιορισμό των κοινωνικών δικαιωμάτων και την αποδόμηση των δημοσίων υπηρεσιών.
3. Η τεχνική της υποβάθμισης
Για να κάνει κάποιος αποδεκτό ένα απαράδεκτο μέτρο, αρκεί να το εφαρμόσει σταδιακά κατά «φθίνουσα κλίμακα» για μια διάρκεια 10 ετών. Μ’ αυτόν τον τρόπο επιβλήθηκαν ριζικά νέες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες (νεοφιλελευθερισμός) στις δεκαετίες του 1980 και 1990. Μαζική ανεργία, αβεβαιότητα, «ευελιξία», μετακινήσεις, μισθοί που δεν διασφαλίζουν πια ένα αξιοπρεπές εισόδημα· τόσες αλλαγές, που θα είχαν προκαλέσει επανάσταση, αν είχαν εφαρμοστεί αιφνιδίως και βίαια.
4. Η στρατηγική της αναβολής (Σαλαμοποιήση)
Ένας άλλος τρόπος για να γίνει αποδεκτή μια αντιλαϊκή απόφαση είναι να την παρουσιάσετε ως «οδυνηρή αλλά αναγκαία», αποσπώντας την συναίνεση του κοινού στο παρόν, για την εφαρμογή της στο μέλλον. Είναι πάντοτε πιο εύκολο να αποδεχτεί κάποιος αντί μιας άμεσης θυσίας μια μελλοντική. Πρώτα απ’όλα, επειδή η προσπάθεια δεν πρέπει να καταβληθεί άμεσα. Στη συνέχεια, επειδή το κοινό έχει πάντα την τάση να ελπίζει αφελώς ότι «όλα θα πάνε καλύτερα αύριο» και ότι μπορεί, εντέλει, να αποφύγει τη θυσία που του ζήτησαν. Τέλος, μια τέτοια τεχνική αφήνει στο κοινό ένα κάποιο χρονικό διάστημα, ώστε να συνηθίσει στην ιδέα της αλλαγής, και να την αποδεχτεί μοιρολατρικά, όταν κριθεί ότι έφθασε το πλήρωμα του χρόνου για την τέλεσή της.
5 . Η στρατηγική του να απευθύνεσαι στο κοινό σαν να είναι μωρά παιδιά
Η πλειονότητα των διαφημίσεων που απευθύντονται στο ευρύ κοινό χρησιμοποιούν έναν αφηγηματικό λόγο, επιχειρήματα, πρόσωπα και έναν τόνο ιδιαιτέρως παιδικό, εξουθενωτικά παιδιάστικο, σαν να ήταν ο θεατής ένα πολύ μικρ ό παιδί ή σαν να ήταν διανοητικώς ανάπηρος. Όσο μεγαλύτερη προσπάθεια καταβάλλεται να εξαπατηθεί ο θεατής, τόσο πιο παιδιάστικος τόνος υιοθετείται από τον διαφημιστή. Γιατί; «Αν [ο διαφημιστής] απευθυνθεί σε κάποιον σαν να ήταν παιδί δώδεκα ετών, τότε είναι πολύ πιθανόν να εισπράξει, εξαιτίας του έμμεσου και υπαινικτικού τόνου, μιαν απάντηση ή μιαν αντίδραση τόσο απογυμνωμένη από κριτική σκέψη, όσο η απάντηση ενός δωδεκάχρονου παιδιού». Απόσπασμα από το «Όπλα με σιγαστήρα για ήσυχους πολέμους».
6 . Η τεχνική του να απευθύνεστε στο συναίσθημα μάλλον παρά στη λογική
Η επίκληση στο συναίσθημα είναι μια κλασική τεχνική για να βραχυκυκλωθεί η ορθολογιστική ανάλυση, επομένως η κριτική αντίληψη των ατόμων. Επιπλέον, η χρησιμοποίηση του φάσματος των αισθημάτων επιτρέπει να ανοίξετε τη θύρα του ασυνείδητου για να εμφυτεύσετε ιδέες, επιθυμίες, φόβους, παρορμήσεις ή συμπεριφορές…
7. Η τεχνική του να κρατάτε το κοινό σε άγνοια και ανοησία
Συνίσταται στο να κάνετε το κοινό να είναι ανίκανο να αντιληφθεί τις τεχνολογίες και τις μεθοδολογίες που χρησιμοποιείτε για την υποδούλωσή του. «Η ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις πρέπει να είναι πιο φτωχή, ώστε η τάφρος της άγνοιας που χωρίζει τις κατώτερες τάξεις από τις ανώτερες τάξεις να μη γίνεται αντιληπτή από τις κατώτερες». Απόσπασμα από το «Ὀπλα με σιγαστήρα για ήσυχους πολέμους».
8. Η τεχνική του να ενθαρρύνεις το κοινό να αρέσκεται στη μετριότητα
Συνίσταται στο να παρακινείς το κοινό να βρίσκει «cool» ό,τι είναι ανόητο, φτηνιάρικο και ακαλλιέργητο.
9. Η τεχνική του να αντικαθιστάς την εξέγερση με την ενοχή
Συνίσταται στο να κάνεις ένα άτομο να πιστεύει ότι είναι το μόνο υπεύθυνο για την συμφορά του, εξαιτίας της διανοητικής ανεπάρκειάς του, της ανεπάρκειας των ικανοτήτων του ή των προσπαθειών του. Έτσι, αντί να εξεγείρεται εναντίον του οικονομικού συστήματος, απαξιώνει τον ίδιο τον εαυτό του και αυτο-ενοχοποιείται, κατάσταση που περιέχει τα σπέρματα της νευρικής κατάπτωσης, η οποία έχει μεταξύ άλλων και το αποτέλεσμα της αποχής από οποιασδήποτε δράση. Και χωρίς τη δράση, γλιτώνετε την επανάσταση!
10. Η τεχνική του να γνωρίζεις τα άτομα καλύτερα από όσο γνωρίζουν τα ίδια τον εαυτό τους
Στη διάρκεια των τελευταίων πενήντα ετών, οι κατακλυσμιαία πρόοδος της επιστήμης άνοιξε μια ολοένα και πιο βαθειά τάφρο ανάμεσα στις γνώσει του ευρέως κοινού και στις γνώσεις που κατέχουν και χρησιμοποιούν οι ιθύνουσες ελίτ. Χάρη στη Βιολογία, τη Νευροβιολογία και την εφαρμοσμένη ψυχολογία, το «σύστημα» έφτασε σε μια εξελιγμένη γνώση του ανθρώπινου όντος, και από την άποψη της φυσιολογίας και από την άποψη της ψυχολογίας. Το σύστημα έφτασε να γνωρίζει τον μέσο άνθρωπο καλύτερα απ’ όσο γνωρίζει ο ίδιος τον εαυτό του. Αυτό σημαίνει ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων, το σύστημα ασκεί έναν πολύ πιο αυξημένο έλεγχο και επιβάλλεται με μια μεγαλύτερη ισχύ επάνω στα άτομα απ’ όσο τα άτομα στον ίδιο τον εαυτό τους.
Και όμως για να καταρρεύσουν όλα αυτά αρκεί μια στιγμή αφύπνισης. Το «κόκκινο χάπι» που έλεγε ο Μορφέας στόν Νέο στην ταινία Μatrix. Αν υπάρξει έστω μια φευγαλέα στιγμή αφύπνισης όλο το οικοδόμημα καταστρέφεται και πέφτει όπως μια κουρτίνα, και το κυριότερο η κουρτίνα αυτή δεν μπορεί να αναρτηθεί ξανά. Για αυτό σας παρουσιάζουμε τις 10 τεχνικές, μόλις τις παρατηρήσετε ότι συμβαίνουν γύρω σας και εφαρμόζονται κάθε μέρα, η αφύπνιση έρχεται νομοτελειακά. Για όποιον θέλει περισσότερη αφύπνιση ας διαβάσει το «σπήλαιο του Πλάτωνα» και θα ξημερώσει ένας καινούριος κόσμος. πηγη defencenet.gr
Σάββατο 25 Ιουνίου 2016
Αγκελα, ιδού η κληρονομιά σου
Οι Βρετανοί διέψευσαν τις δημοσκοπήσεις αλλά και τους στοιχηματζήδες που δεν πέφτουν σχεδόν ποτέ έξω, και ψήφισαν Brexit. Κι όταν ο Ντάισελμπλουμ δηλώνει ότι δεν υπάρχει κανένας πανικός, αυτό σημαίνει πως η ΕΕ καίγεται κι όλοι τσακώνονται για το ποιος θα σηκώσει πρώτος από το πάτωμα τον πυροσβεστήρα.
Υπό κανονικές συνθήκες λειτουργίας μιας διακρατικής θεσμικής ένωσης, δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να προσωποποιηθεί μια τόσο σημαντική εξέλιξη η οποία μπορεί να αλλάξει τον οικονομικό και γεωπολιτικό χάρτη του σύγχρονου δυτικού κόσμου. Όχι αυτή καθ’ εαυτήν η βρετανική ψήφος, αλλά το ρήγμα που πλέον άνοιξε και δεν μπορεί να ξανακλείσει. Όμως εδώ η κατάσταση έχει ονοματεπώνυμο. Η Άνγκελα Μέρκελ, όπου μετά την ανακοίνωση των βρετανικών αποτελεσμάτων βρέθηκε σε «διαρκή επικοινωνία» με την πολιτική ηγεσία της ΕΕ και τους ηγέτες των άλλων πλούσιων κρατών, πρόσθεσε μια ακόμη αποτυχία στο κομποσκοίνι των άθλιων πολιτικών επιλογών της που έφερε τη Δύση ως εδώ.
Πριν φτάσουμε, όμως, στο αποτέλεσμα αυτής της μεγαλειώδους πολιτικής ανικανότητας η οποία συνέπεσε με την ταυτόχρονη παρουσία της χειρότερης ηγεσίας που έχει δει στη σύγχρονη ιστορία της η Ευρώπη, καλό θα είναι να δούμε πώς το φίδι που με χαρά μεγάλωσε στον κόρφο του το ευρωπαϊκό αλάθητο γύρισε τώρα να το δαγκώσει εκεί που πονάει περισσότερο.
Από το 2009 έως το 2015 η πλούσια κεντρική και βόρεια Ευρώπη προέβη σε ιστορικά απανωτά εγκλήματα. Γερμανικός, αγγλοσαξονικός και βορειοευρωπαϊκός Τύπος έλαβαν μια συγκεκριμένη εντολή: να στοχοποιήσουν ολόκληρους λαούς, να συντρίψουν οποιαδήποτε αντίδραση μέσω μιας κατασυκοφαντικής εκστρατείας μίσους και χλεύης, να σκοτώσουν πολιτικά οποιαδήποτε υπόνοια δημιουργίας μιας αντίθετης πολιτικής κίνησης, και να ταπεινώσουν μπροστά στα μάτια εκατομμυρίων ανθρώπων εκείνους τους αστικοδημοκρατικά εκλεγμένους αρχηγούς κρατών οι οποίοι δεν είχαν ποτέ τους μια πραγματική διάθεση αντίστασης.
Εκείνη την περίοδο οι Έλληνες, οι Ισπανοί, οι Ιρλανδοί και οι Πορτογάλοι ήταν «γουρούνια»· κηφήνες που ζούσαν με τα δανεικά των Φινλανδών, των Γερμανών, των Ολλανδών και πάει λέγοντας. Η καλβινιστική αυτή ρητορική ήθελε τα γουρούνια να ζουν αμαρτωλά με τον ιδρώτα του συνειδητοποιημένου Ευρωπαίου εργαζόμενου. Γι’ αυτό κι έπρεπε να πληρώσουν.
Αμέσως μάθαμε ότι ο λόγος για τον οποίο τα γουρούνια πλήρωσαν και συνεχίζουν να πληρώνουν είναι για να σώσουν τα κέρδη των τραπεζών, τα τζογαρίσματα των αγορών, και τα κέρδη όσων αποκαλούνται “γύπες” ενός χρηματοπιστωτικού συστήματος το οποίο παράγει εκατοντάδες φορές περισσότερο πλασματικό πλούτο από όσο αντέχει να προσφέρει ένας εργαζόμενος ή ένας συνταξιούχους που έχει την «απαίτηση» να εξασφαλίσει για τον ίδιο και την οικογένειά του ένα κεραμίδι κι ένα πιάτο φαΐ.
Την ίδια στιγμή κάτι εξίσου δραματικό συνέβαινε στην ευρύτερη ευρωπαϊκή περιφέρεια. Στη Συρία η αλάθητη ηγεσία της Ευρώπης αποφάσιζε, σε συνεργασία με τις ΗΠΑ, να παρέμβει για να λήξει το δράμα του εμφυλίου και να απομακρύνει τον δικτάτορα Άσαντ, στηρίζοντας τυφλά ένα αντιπολιτευτικό συνονθύλευμα με οπλισμό, εκπαίδευση και ανθρώπινο δυναμικό. Αποτέλεσμα αυτής της αποσταθεροποίησης ήταν η μεταπήδηση σημαντικού μέρους των εξοπλισμών και των συγκεκριμένων μαχητών, στο στρατόπεδο του Ισλαμικού Κράτους. Αξέχαστη είναι μάλιστα μια παραδοχή ενός γαλλικού βιβλίου σχετικά με αυτήν την περίοδο, κατά την οποία ο Γάλλος πρόεδρος Ολάντ ενέκρινε το 2012 την αποστολή όπλων στη Συρία παρά το εμπάργκο. Όπλα τα οποία κατέληξαν στα χέρια τζιχαντιστών.
Δυστυχώς, σα να μην έφταναν τα παραπάνω, η Ευρώπη πήρε τη μεγάλη απόφαση να συνδράμει στους αμερικανο-νατοϊκούς σχεδιασμούς στρατιωτικής διείσδυσης στα όρια ΕΕ-Ρωσίας, παρεμβαίνοντας ανοιχτά κατά του ακραίου πουτινικού πρώην Ουκρανού προέδρου, Βίκτορ Γιανουνκόβιτς, έπειτα από την απόφασή του να διακόψει τη διαδικασία σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι μεγάλες «φιλοευρωπαϊκές» διαδηλώσεις στην πλατεία Μαϊντάν του Κιέβου, στις οποίες εμφανίστηκαν ευρωπαϊκοί και αμερικανικοί πολιτικοί μαϊντανοί, γρήγορα εξελίχθηκαν σε πεδίο δράσης ναζιστικών και εθνικιστικών ομάδων. Μετά από την απόσχιση της Κριμαίας και την έναρξη του πολέμου στην ανατολική Ουκρανία, η, κατά γενική ομολογία, διορισμένη κυβέρνηση της Ουκρανίας από την ΕΕ και τις ΗΠΑ, δέχθηκε στις τάξεις της τους φασίστες του Δεξιού Τομέα, ενέταξε στα παραστρατιωτικά της σώματα και τις πολιτοφυλακές τους άνδρες που φωτογραφίζονταν με τη σβάστικα και τη σημαία του ΝΑΤΟ, παρείχε πρόσβαση στους απογόνους των ναζί σε σχολεία κι άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, κατάργησε το ΚΚ Ουκρανίας, και διόρισε ως τοπικούς άρχοντες στις εμπόλεμες ζώνες κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία μια σειρά από φασιστικά κατακάθια κι εγκληματίες.
Ταυτόχρονα, η ίδια ευρωπαϊκή ηγεσία υπό την πλήρη καθοδήγηση της Άνγκελας Μέρκελ, έδωσε ένα μάθημα απανθρωπιάς το οποίο θα μείνει γραμμένο στα ιστορικά βιβλία του μέλλοντος. Τη στιγμή που φωτογραφίες πνιγμένων παιδιών από τη Συρία εμφανίζονταν στα πρωτοσέλιδα «ευαίσθητων» δυτικών εφημερίδων, προχωρούσε σε επαίσχυντες συμφωνίες ανταλλαγής ανθρώπων με τον Ερντογάν, σα να ήταν χαρτάκια για κάποιο άλμπουμ αυτοκόλλητων. Κι όλο αυτό ενώ για πάνω από έναν χρόνο δεν έκανε το παραμικρό ούτε για να διακόψει από την πηγή της την αιτία που οδηγεί εκατομμύρια ανθρώπους στην προσφυγιά, ούτε για να καταφέρει να μοιράσει ένα, περίπου, εκατομμύριο ψυχές σε μια ήπειρο 500 εκατ. κατοίκων.
Η εσκεμμένη επίκληση εθνικιστικών αντιλήψεων και συμπεριφορών μέσω των λεγόμενων «οικονομικών δασώσεων», η απροκάλυπτη επιβολή ακραίας φτώχειας κι εξαφάνισης κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων, η απάνθρωπη συμπεριφορά απέναντι σε εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες πολέμου και το κλείσιμο του ματιού σε θρησκευτικά φανατισμένους και ναζί, έδωσε το σύνθημα για την εκτόξευση του πιο απεχθούς κοινωνικού/ιδεολογικού συνόλου που εμφανίστηκε ποτέ στη Γη: τους φασίστες.
Χρησιμοποιώντας, μάλιστα, τα συμπεράσματα τραγικών τρομοκρατικών επιθέσεων σε Γαλλία και Βέλγιο, η Ευρώπη και οι ηγέτες της πορεύτηκαν με ένα δόγμα πυγμής, πειθαρχίας και τιμωρίας των παραβατών.
Το λεγόμενο this is a coup της βραδιάς των περίφημων 17 ωρών διαπραγμάτευσης του Τσίπρα με Μέρκελ, Ολάντ, ΔΝΤ και ΕΕ –αφήνοντας σε κάποιο άλλο δωμάτιο τους υπόλοιπους ευρω-κομπάρσους- δεν ήταν παρά μια παρωνυχίδα σε έναν ωκεανού αυταρχισμού, ο οποίος έπνιγε την Αθήνα στα χημικά το 2011 και τσακίζει στο ξύλο τους Γάλλους απεργούς το 2016.
Η θεώρηση της τιμωρίας των παραβατών που πηγάζει σχεδόν εξ ολοκλήρου από τον φανατισμό της γερμανικής πολιτικής ηγεσίας, διαπότισε με δόσεις ρεβανσισμού τις παρακμιακές, και πολλές φορές γραφικές, πολιτικές δυνάμεις του ευρύτερου γεωγραφικού της χώρου. Πολιτικοί εκπρόσωποι χωρών όπως η Φινλανδία, η Ουγγαρία, η Λιθουανία, η Πολωνία ή η Λετονία, βρήκαν το λόγο ύπαρξης που αναζητούσαν, μέσω των δηλώσεών τους κατά τις εισόδους τους στις συνόδους υπουργών ή αρχηγών κρατών, τα tweets των προσωπικών τους λογαριασμών, ή τις συνεντεύξεις σε μεγάλα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων. Τα πολιτικά ξεροκόμματα και η παρουσίαση ενθαρρυντικών λόγων από πλευράς του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, ήταν γι’ αυτούς το πολιτικό οξυγόνο που τους κρατούσε στη ζωή παρά τις αιματηρές θυσίες που επέβαλαν στους λαούς τους, στο όνομα της «ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης». Οι περισσότεροι εξ αυτών στηρίχτηκαν σε μια ρητορική εθνικής υπερηφάνειας και οικονομικής και κοινωνικής υπεροχής έναντι των λεγόμενων γουρουνιών. Άλλωστε, οι αφίσες με τους τεμπέληδες Έλληνες που πληρώνουν οι άλλοι γι’ αυτούς δεν εξαφανίστηκαν ποτέ. Απόδειξη αποτελεί η πολύ πρόσφατη προεκλογική καμπάνια του εθνικιστή Αυστριακού υποψηφίου για το αξίωμα του προέδρου της χώρας.
Ο καιρός, όμως, έχει κάποιες φορές γυρίσματα. Οι ευλογίες των Βρυξελλών και του Βερολίνου προς πάσα φασιστική και ναζιστική κατεύθυνση, έφερε τα αποτελέσματα που παρατηρούμε σε μια ομάδα κρατών η οποία με τον έναν ή τον άλλο τρόπο επιθυμεί τώρα να απεμπλακεί από τα ευρωπαϊκά «δεσμά», για να κρατήσει όσο μπορεί με το μέρος της το αμόρφωτο ή παραπληροφορημένο εκλογικό της ακροατήριο.
Χαρακτηριστικά δείγματα αυτής της εξέλιξης αποτέλεσαν οι πρωτοστατούντες της καμπάνιας του Brexit. Φάρατζ, και Τζόνσον, καθώς κι άλλα «λουλούδια» της πολιτικής βρετανικής σκηνής και των περίφημων tabloids. Αυτή η συμμαχία κατάφερε να κερδίσει, παρά τις προβλέψεις, έναν πολιτικά αχόρταγο κι ανεύθυνο Κάμερον, ο οποίος υποσχέθηκε το δημοψήφισμα στο όνομα της δικής του διατήρησης στην εξουσία.
Επειδή, όμως, γίνεται πολύς λόγος για το στρατόπεδο του Brexit, λίγοι εξετάζουν ποιοι βγήκαν μπροστά για να στηρίξουν το Bremain. Σίτι του Λονδίνου, ΔΝΤ, κεντρικές τράπεζες και τραπεζίτες, εκπρόσωποι βιομηχάνων και μεγάλων επιχειρήσεων, οίκοι αξιολόγησης, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι και λοιπά χρηματοπιστωτικά και επιχειρηματικά ιδρύματα ήταν η βιτρίνα της καμπάνιας του Bremain. Ότι χρειαζόταν δηλαδή να γνωρίζει ο μέσος εργαζόμενος που δουλεύει για να ζει μια μίζερη και ολιγαρκή ζωή, στο όνομα της οικονομικής αξιοπιστίας ενός συστήματος στο οποίο το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού ελέγχει το μισό πλούτο. Γι’ αυτό και δεν χρειάζεται πολύ μυαλό ή τρομακτική ευφυΐα, για να καταλήξει η ευρωπαϊκή ηγεσία και το Βερολίνο στο συμπέρασμα πως η ευθύνη της διάλυσης της ΕΕ βαραίνει αποκλειστικά εκείνους.
Όμως, δυστυχώς, το πρόσφατο παρελθόν και οι τραγικές πολιτικές επιλογές μας έδειξαν ότι δεν θα πρέπει να αναμένουμε θεαματικές παρεμβάσεις. Το διετές χρονικό περιθώριο εξόδου, με βάση τις προβλεπόμενες διαδικασίες, είναι δώρο για τη Μέρκελ και τις εκλογές της. Η παραδοσιακή τακτική τής διαιώνισης των προβλημάτων που ακολουθείται από το 2009 και μετά, δεν αναμένεται να αλλάξει. Κι αυτό γιατί η ρητορική που φέρνει ψήφους στους συντηρητικούς Γερμανούς του CDU είναι αυτή τού «δεν πληρώνω άλλα λεφτά στα γουρούνια».
Αυτή η άκρως λαϊκίστικη και τυχοδιωκτική πολιτική εκπαίδευση της εκλογικής μάζας, σε συνδυασμό με την ανοιχτή πρόταση του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών για ένα υποτιθέμενο πενταετές Grexit και τις ανοιχτές απειλές Γιούνκερ ένα καλοκαιρινό βράδυ του 2015 ότι σε δυο μέρες θα μας φέρουν στην Ελλάδα φάρμακα και τρόφιμα επειδή οδεύουμε προς δημοψήφισμα, εξόργισε μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής. Και σε αυτούς εμπλέκονται εντελώς διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές τάσεις. Αριστεροί, κομμουνιστές, συντηρητικοί, εθνικιστές. Όλοι μέσα σε δύο διαφορετικά τσουβάλια για το Brexit ή το Bremain, το Grexit ή το Gremain, το Swexit ή το Swemain. Εξέλιξη που δεν προκάλεσε καμία έκπληξη, διότι στα μυαλά των περισσότερων εξ αυτών έχει αποτυπωθεί το ίδιο πολιτικό συμπέρασμα: οι αστικοδημοκρατικές εκλογικές διαδικασίες εντός αυτής της ΕΕ δεν έχουν καμία σημασία.
Η παγίδα, λοιπόν, της Γερμανίδας καγκελαρίου που έχει να κάνει με την άρνηση παροχής πίστωσης –και όχι πραγματικής πληρωμής- μιας χούφτας δισεκατομμυρίων για την Ελλάδα, προδικάζει αρνητικά το αποτέλεσμα μιας φιλο-ευρωπαϊκής συλλογικής σκέψης περί θεαματικής αλλαγής της ΕΕ με δημόσιες επενδύσεις, νέα αναπτυξιακά κεφάλαια και χαλάρωση της οικονομικής ασφυξίας που πνίγει την περιφέρειας. Κάτι τέτοιο δεν θα γίνει υπό τις σημερινές συνθήκες. Ή για να το πω καλύτερα, πιο πιθανός φαίνεται να είναι ένας σχεδιασμός απανωτών σαμποτάζ της βρετανικής οικονομίας και της πολιτικής σταθερότητας προς παραδειγματισμό όσων κάνουν ίδιες σκέψεις με αυτές του Κάμερον, παρά κάποια εντυπωσιακή μεταστροφή στο δόγμα της ακραίας λιτότητας και της διαρκούς οικονομικής, εργασιακής, και κοινωνικής υποβάθμισης.
Λογίζοντας, όμως, πάντα το ενδεχόμενο απελευθέρωσης κι άλλων αντι-ευρωπαϊκών κινήσεων σε χώρες άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενες με τη βρετανική οικονομία, όπως η Ολλανδία ή η Σουηδία, θα πρέπει να αναμένουμε νέες παρεμβάσεις όσον αφορά τους όρους και τις προϋποθέσεις συμμετοχής σε αυτό που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση, πολύ σύντομα. Διότι πέρα από το κοινό συμπέρασμα πως καμία αστικοδημοκρατική διαδικασία δεν έχει νόημα για τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, υπάρχει μια ακόμη διαπίστωση: Όταν παραβιάζεις εσύ ο ίδιος τους κανόνες επειδή είσαι ισχυρός, δεν μπορείς να ζητάς για πάντα από τους άλλους να κάνουν τουμπεκί.
Πηγή nostimoimar
Υπό κανονικές συνθήκες λειτουργίας μιας διακρατικής θεσμικής ένωσης, δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να προσωποποιηθεί μια τόσο σημαντική εξέλιξη η οποία μπορεί να αλλάξει τον οικονομικό και γεωπολιτικό χάρτη του σύγχρονου δυτικού κόσμου. Όχι αυτή καθ’ εαυτήν η βρετανική ψήφος, αλλά το ρήγμα που πλέον άνοιξε και δεν μπορεί να ξανακλείσει. Όμως εδώ η κατάσταση έχει ονοματεπώνυμο. Η Άνγκελα Μέρκελ, όπου μετά την ανακοίνωση των βρετανικών αποτελεσμάτων βρέθηκε σε «διαρκή επικοινωνία» με την πολιτική ηγεσία της ΕΕ και τους ηγέτες των άλλων πλούσιων κρατών, πρόσθεσε μια ακόμη αποτυχία στο κομποσκοίνι των άθλιων πολιτικών επιλογών της που έφερε τη Δύση ως εδώ.
Πριν φτάσουμε, όμως, στο αποτέλεσμα αυτής της μεγαλειώδους πολιτικής ανικανότητας η οποία συνέπεσε με την ταυτόχρονη παρουσία της χειρότερης ηγεσίας που έχει δει στη σύγχρονη ιστορία της η Ευρώπη, καλό θα είναι να δούμε πώς το φίδι που με χαρά μεγάλωσε στον κόρφο του το ευρωπαϊκό αλάθητο γύρισε τώρα να το δαγκώσει εκεί που πονάει περισσότερο.
Από το 2009 έως το 2015 η πλούσια κεντρική και βόρεια Ευρώπη προέβη σε ιστορικά απανωτά εγκλήματα. Γερμανικός, αγγλοσαξονικός και βορειοευρωπαϊκός Τύπος έλαβαν μια συγκεκριμένη εντολή: να στοχοποιήσουν ολόκληρους λαούς, να συντρίψουν οποιαδήποτε αντίδραση μέσω μιας κατασυκοφαντικής εκστρατείας μίσους και χλεύης, να σκοτώσουν πολιτικά οποιαδήποτε υπόνοια δημιουργίας μιας αντίθετης πολιτικής κίνησης, και να ταπεινώσουν μπροστά στα μάτια εκατομμυρίων ανθρώπων εκείνους τους αστικοδημοκρατικά εκλεγμένους αρχηγούς κρατών οι οποίοι δεν είχαν ποτέ τους μια πραγματική διάθεση αντίστασης.
Εκείνη την περίοδο οι Έλληνες, οι Ισπανοί, οι Ιρλανδοί και οι Πορτογάλοι ήταν «γουρούνια»· κηφήνες που ζούσαν με τα δανεικά των Φινλανδών, των Γερμανών, των Ολλανδών και πάει λέγοντας. Η καλβινιστική αυτή ρητορική ήθελε τα γουρούνια να ζουν αμαρτωλά με τον ιδρώτα του συνειδητοποιημένου Ευρωπαίου εργαζόμενου. Γι’ αυτό κι έπρεπε να πληρώσουν.
Αμέσως μάθαμε ότι ο λόγος για τον οποίο τα γουρούνια πλήρωσαν και συνεχίζουν να πληρώνουν είναι για να σώσουν τα κέρδη των τραπεζών, τα τζογαρίσματα των αγορών, και τα κέρδη όσων αποκαλούνται “γύπες” ενός χρηματοπιστωτικού συστήματος το οποίο παράγει εκατοντάδες φορές περισσότερο πλασματικό πλούτο από όσο αντέχει να προσφέρει ένας εργαζόμενος ή ένας συνταξιούχους που έχει την «απαίτηση» να εξασφαλίσει για τον ίδιο και την οικογένειά του ένα κεραμίδι κι ένα πιάτο φαΐ.
Την ίδια στιγμή κάτι εξίσου δραματικό συνέβαινε στην ευρύτερη ευρωπαϊκή περιφέρεια. Στη Συρία η αλάθητη ηγεσία της Ευρώπης αποφάσιζε, σε συνεργασία με τις ΗΠΑ, να παρέμβει για να λήξει το δράμα του εμφυλίου και να απομακρύνει τον δικτάτορα Άσαντ, στηρίζοντας τυφλά ένα αντιπολιτευτικό συνονθύλευμα με οπλισμό, εκπαίδευση και ανθρώπινο δυναμικό. Αποτέλεσμα αυτής της αποσταθεροποίησης ήταν η μεταπήδηση σημαντικού μέρους των εξοπλισμών και των συγκεκριμένων μαχητών, στο στρατόπεδο του Ισλαμικού Κράτους. Αξέχαστη είναι μάλιστα μια παραδοχή ενός γαλλικού βιβλίου σχετικά με αυτήν την περίοδο, κατά την οποία ο Γάλλος πρόεδρος Ολάντ ενέκρινε το 2012 την αποστολή όπλων στη Συρία παρά το εμπάργκο. Όπλα τα οποία κατέληξαν στα χέρια τζιχαντιστών.
Δυστυχώς, σα να μην έφταναν τα παραπάνω, η Ευρώπη πήρε τη μεγάλη απόφαση να συνδράμει στους αμερικανο-νατοϊκούς σχεδιασμούς στρατιωτικής διείσδυσης στα όρια ΕΕ-Ρωσίας, παρεμβαίνοντας ανοιχτά κατά του ακραίου πουτινικού πρώην Ουκρανού προέδρου, Βίκτορ Γιανουνκόβιτς, έπειτα από την απόφασή του να διακόψει τη διαδικασία σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι μεγάλες «φιλοευρωπαϊκές» διαδηλώσεις στην πλατεία Μαϊντάν του Κιέβου, στις οποίες εμφανίστηκαν ευρωπαϊκοί και αμερικανικοί πολιτικοί μαϊντανοί, γρήγορα εξελίχθηκαν σε πεδίο δράσης ναζιστικών και εθνικιστικών ομάδων. Μετά από την απόσχιση της Κριμαίας και την έναρξη του πολέμου στην ανατολική Ουκρανία, η, κατά γενική ομολογία, διορισμένη κυβέρνηση της Ουκρανίας από την ΕΕ και τις ΗΠΑ, δέχθηκε στις τάξεις της τους φασίστες του Δεξιού Τομέα, ενέταξε στα παραστρατιωτικά της σώματα και τις πολιτοφυλακές τους άνδρες που φωτογραφίζονταν με τη σβάστικα και τη σημαία του ΝΑΤΟ, παρείχε πρόσβαση στους απογόνους των ναζί σε σχολεία κι άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, κατάργησε το ΚΚ Ουκρανίας, και διόρισε ως τοπικούς άρχοντες στις εμπόλεμες ζώνες κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία μια σειρά από φασιστικά κατακάθια κι εγκληματίες.
Ταυτόχρονα, η ίδια ευρωπαϊκή ηγεσία υπό την πλήρη καθοδήγηση της Άνγκελας Μέρκελ, έδωσε ένα μάθημα απανθρωπιάς το οποίο θα μείνει γραμμένο στα ιστορικά βιβλία του μέλλοντος. Τη στιγμή που φωτογραφίες πνιγμένων παιδιών από τη Συρία εμφανίζονταν στα πρωτοσέλιδα «ευαίσθητων» δυτικών εφημερίδων, προχωρούσε σε επαίσχυντες συμφωνίες ανταλλαγής ανθρώπων με τον Ερντογάν, σα να ήταν χαρτάκια για κάποιο άλμπουμ αυτοκόλλητων. Κι όλο αυτό ενώ για πάνω από έναν χρόνο δεν έκανε το παραμικρό ούτε για να διακόψει από την πηγή της την αιτία που οδηγεί εκατομμύρια ανθρώπους στην προσφυγιά, ούτε για να καταφέρει να μοιράσει ένα, περίπου, εκατομμύριο ψυχές σε μια ήπειρο 500 εκατ. κατοίκων.
Η εσκεμμένη επίκληση εθνικιστικών αντιλήψεων και συμπεριφορών μέσω των λεγόμενων «οικονομικών δασώσεων», η απροκάλυπτη επιβολή ακραίας φτώχειας κι εξαφάνισης κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων, η απάνθρωπη συμπεριφορά απέναντι σε εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες πολέμου και το κλείσιμο του ματιού σε θρησκευτικά φανατισμένους και ναζί, έδωσε το σύνθημα για την εκτόξευση του πιο απεχθούς κοινωνικού/ιδεολογικού συνόλου που εμφανίστηκε ποτέ στη Γη: τους φασίστες.
Χρησιμοποιώντας, μάλιστα, τα συμπεράσματα τραγικών τρομοκρατικών επιθέσεων σε Γαλλία και Βέλγιο, η Ευρώπη και οι ηγέτες της πορεύτηκαν με ένα δόγμα πυγμής, πειθαρχίας και τιμωρίας των παραβατών.
Το λεγόμενο this is a coup της βραδιάς των περίφημων 17 ωρών διαπραγμάτευσης του Τσίπρα με Μέρκελ, Ολάντ, ΔΝΤ και ΕΕ –αφήνοντας σε κάποιο άλλο δωμάτιο τους υπόλοιπους ευρω-κομπάρσους- δεν ήταν παρά μια παρωνυχίδα σε έναν ωκεανού αυταρχισμού, ο οποίος έπνιγε την Αθήνα στα χημικά το 2011 και τσακίζει στο ξύλο τους Γάλλους απεργούς το 2016.
Η θεώρηση της τιμωρίας των παραβατών που πηγάζει σχεδόν εξ ολοκλήρου από τον φανατισμό της γερμανικής πολιτικής ηγεσίας, διαπότισε με δόσεις ρεβανσισμού τις παρακμιακές, και πολλές φορές γραφικές, πολιτικές δυνάμεις του ευρύτερου γεωγραφικού της χώρου. Πολιτικοί εκπρόσωποι χωρών όπως η Φινλανδία, η Ουγγαρία, η Λιθουανία, η Πολωνία ή η Λετονία, βρήκαν το λόγο ύπαρξης που αναζητούσαν, μέσω των δηλώσεών τους κατά τις εισόδους τους στις συνόδους υπουργών ή αρχηγών κρατών, τα tweets των προσωπικών τους λογαριασμών, ή τις συνεντεύξεις σε μεγάλα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων. Τα πολιτικά ξεροκόμματα και η παρουσίαση ενθαρρυντικών λόγων από πλευράς του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, ήταν γι’ αυτούς το πολιτικό οξυγόνο που τους κρατούσε στη ζωή παρά τις αιματηρές θυσίες που επέβαλαν στους λαούς τους, στο όνομα της «ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης». Οι περισσότεροι εξ αυτών στηρίχτηκαν σε μια ρητορική εθνικής υπερηφάνειας και οικονομικής και κοινωνικής υπεροχής έναντι των λεγόμενων γουρουνιών. Άλλωστε, οι αφίσες με τους τεμπέληδες Έλληνες που πληρώνουν οι άλλοι γι’ αυτούς δεν εξαφανίστηκαν ποτέ. Απόδειξη αποτελεί η πολύ πρόσφατη προεκλογική καμπάνια του εθνικιστή Αυστριακού υποψηφίου για το αξίωμα του προέδρου της χώρας.
Ο καιρός, όμως, έχει κάποιες φορές γυρίσματα. Οι ευλογίες των Βρυξελλών και του Βερολίνου προς πάσα φασιστική και ναζιστική κατεύθυνση, έφερε τα αποτελέσματα που παρατηρούμε σε μια ομάδα κρατών η οποία με τον έναν ή τον άλλο τρόπο επιθυμεί τώρα να απεμπλακεί από τα ευρωπαϊκά «δεσμά», για να κρατήσει όσο μπορεί με το μέρος της το αμόρφωτο ή παραπληροφορημένο εκλογικό της ακροατήριο.
Χαρακτηριστικά δείγματα αυτής της εξέλιξης αποτέλεσαν οι πρωτοστατούντες της καμπάνιας του Brexit. Φάρατζ, και Τζόνσον, καθώς κι άλλα «λουλούδια» της πολιτικής βρετανικής σκηνής και των περίφημων tabloids. Αυτή η συμμαχία κατάφερε να κερδίσει, παρά τις προβλέψεις, έναν πολιτικά αχόρταγο κι ανεύθυνο Κάμερον, ο οποίος υποσχέθηκε το δημοψήφισμα στο όνομα της δικής του διατήρησης στην εξουσία.
Επειδή, όμως, γίνεται πολύς λόγος για το στρατόπεδο του Brexit, λίγοι εξετάζουν ποιοι βγήκαν μπροστά για να στηρίξουν το Bremain. Σίτι του Λονδίνου, ΔΝΤ, κεντρικές τράπεζες και τραπεζίτες, εκπρόσωποι βιομηχάνων και μεγάλων επιχειρήσεων, οίκοι αξιολόγησης, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι και λοιπά χρηματοπιστωτικά και επιχειρηματικά ιδρύματα ήταν η βιτρίνα της καμπάνιας του Bremain. Ότι χρειαζόταν δηλαδή να γνωρίζει ο μέσος εργαζόμενος που δουλεύει για να ζει μια μίζερη και ολιγαρκή ζωή, στο όνομα της οικονομικής αξιοπιστίας ενός συστήματος στο οποίο το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού ελέγχει το μισό πλούτο. Γι’ αυτό και δεν χρειάζεται πολύ μυαλό ή τρομακτική ευφυΐα, για να καταλήξει η ευρωπαϊκή ηγεσία και το Βερολίνο στο συμπέρασμα πως η ευθύνη της διάλυσης της ΕΕ βαραίνει αποκλειστικά εκείνους.
Όμως, δυστυχώς, το πρόσφατο παρελθόν και οι τραγικές πολιτικές επιλογές μας έδειξαν ότι δεν θα πρέπει να αναμένουμε θεαματικές παρεμβάσεις. Το διετές χρονικό περιθώριο εξόδου, με βάση τις προβλεπόμενες διαδικασίες, είναι δώρο για τη Μέρκελ και τις εκλογές της. Η παραδοσιακή τακτική τής διαιώνισης των προβλημάτων που ακολουθείται από το 2009 και μετά, δεν αναμένεται να αλλάξει. Κι αυτό γιατί η ρητορική που φέρνει ψήφους στους συντηρητικούς Γερμανούς του CDU είναι αυτή τού «δεν πληρώνω άλλα λεφτά στα γουρούνια».
Αυτή η άκρως λαϊκίστικη και τυχοδιωκτική πολιτική εκπαίδευση της εκλογικής μάζας, σε συνδυασμό με την ανοιχτή πρόταση του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών για ένα υποτιθέμενο πενταετές Grexit και τις ανοιχτές απειλές Γιούνκερ ένα καλοκαιρινό βράδυ του 2015 ότι σε δυο μέρες θα μας φέρουν στην Ελλάδα φάρμακα και τρόφιμα επειδή οδεύουμε προς δημοψήφισμα, εξόργισε μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής. Και σε αυτούς εμπλέκονται εντελώς διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές τάσεις. Αριστεροί, κομμουνιστές, συντηρητικοί, εθνικιστές. Όλοι μέσα σε δύο διαφορετικά τσουβάλια για το Brexit ή το Bremain, το Grexit ή το Gremain, το Swexit ή το Swemain. Εξέλιξη που δεν προκάλεσε καμία έκπληξη, διότι στα μυαλά των περισσότερων εξ αυτών έχει αποτυπωθεί το ίδιο πολιτικό συμπέρασμα: οι αστικοδημοκρατικές εκλογικές διαδικασίες εντός αυτής της ΕΕ δεν έχουν καμία σημασία.
Η παγίδα, λοιπόν, της Γερμανίδας καγκελαρίου που έχει να κάνει με την άρνηση παροχής πίστωσης –και όχι πραγματικής πληρωμής- μιας χούφτας δισεκατομμυρίων για την Ελλάδα, προδικάζει αρνητικά το αποτέλεσμα μιας φιλο-ευρωπαϊκής συλλογικής σκέψης περί θεαματικής αλλαγής της ΕΕ με δημόσιες επενδύσεις, νέα αναπτυξιακά κεφάλαια και χαλάρωση της οικονομικής ασφυξίας που πνίγει την περιφέρειας. Κάτι τέτοιο δεν θα γίνει υπό τις σημερινές συνθήκες. Ή για να το πω καλύτερα, πιο πιθανός φαίνεται να είναι ένας σχεδιασμός απανωτών σαμποτάζ της βρετανικής οικονομίας και της πολιτικής σταθερότητας προς παραδειγματισμό όσων κάνουν ίδιες σκέψεις με αυτές του Κάμερον, παρά κάποια εντυπωσιακή μεταστροφή στο δόγμα της ακραίας λιτότητας και της διαρκούς οικονομικής, εργασιακής, και κοινωνικής υποβάθμισης.
Λογίζοντας, όμως, πάντα το ενδεχόμενο απελευθέρωσης κι άλλων αντι-ευρωπαϊκών κινήσεων σε χώρες άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενες με τη βρετανική οικονομία, όπως η Ολλανδία ή η Σουηδία, θα πρέπει να αναμένουμε νέες παρεμβάσεις όσον αφορά τους όρους και τις προϋποθέσεις συμμετοχής σε αυτό που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση, πολύ σύντομα. Διότι πέρα από το κοινό συμπέρασμα πως καμία αστικοδημοκρατική διαδικασία δεν έχει νόημα για τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, υπάρχει μια ακόμη διαπίστωση: Όταν παραβιάζεις εσύ ο ίδιος τους κανόνες επειδή είσαι ισχυρός, δεν μπορείς να ζητάς για πάντα από τους άλλους να κάνουν τουμπεκί.
Πηγή nostimoimar
Δευτέρα 20 Ιουνίου 2016
Ο Πλάτωνας και ο 21ος αιώνας
Οι προφητείες του Πλάτωνα για τον 21ο Αιώνα
Ο Πλάτωνας γεννήθηκε το 428 π.X., το μήνα Θαργηλίωνα (Μάιος) και καταγόταν από αρχοντική γενιά.
Είχε πάρει μουσική και γυμναστική αγωγή και είχε πολύ καλές μαθηματικές γνώσεις. Ήταν μαθητής του Σωκράτη και το γεγονός ότι το 399 π.Χ. ο Δάσκαλός του καταδικάστηκε να πιει το κώνειο, ήταν ένα πολύ συνταρακτικό χτύπημα για την ελεύθερη και ανήσυχη ψυχή του. Κατάλαβε ότι η πολιτική της πατρίδας του δημιουργούσε ένα αγεφύρωτο χάσμα για τη φιλοσοφική, ελεύθερη και ανήσυχη σκέψη που πρέσβευε ο ίδιος και ξεκίνησε να ταξιδεύει.
Στην Κάτω Ιταλία γνώρισε τον Πυθαγορισμό, στην Αίγυπτο μυήθηκε στα Μυστήρια των Πυραμίδων και ήταν Αρχιεροφάντης στα Ελευσίνια Μυστήρια. Στις Συρακούσες προσπάθησε να ιδρύσει την ιδανική του πολιτεία, άλλα έπεσε θύμα των ραδιουργιών της αυλής του Βασιλιά και μόλις που γλίτωσε τη ζωή του. Στην Αθήνα ίδρυσε τη δική του σχολή-Ακαδημία, η οποία κράτησε σχεδόν χίλια χρόνια, μέχρι το 529 μ.Χ. και την πλήρη επικράτηση του Χριστιανισμού.
Διασώθηκαν αρκετά έργα του όπως οι «Νόμοι», το «Συμπόσιο», η «Πολιτεία» και αρκετά άλλα που επηρέασαν όλους του μετέπειτα Φιλόσοφους και Επιστήμονες. Το συγκεκριμένο άρθρο αναφέρεται στο 7ο κεφάλαιο της «Πολιτείας», στο οποίο ο Πλάτωνας παρομοιάζει τον κόσμο που ζούμε σαν μια σκοτεινή σπηλιά.
Ας δούμε περιληπτικά αυτήν την αρχαία παραβολή, η οποία μοιάζει πάρα πολύ με τον τρόπο που λειτουργεί ο σημερινός πολιτισμός, αν και έχουν περάσει 2.500 χρόνια από τότε που γράφτηκε.
H αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνα
Υπάρχει μια μεγάλη σπηλιά, σκοτεινή, που μέσα της κατοικούν πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι ονομάζονται δεσμώτες. Είναι δεμένοι στις θέσεις τους και δεν μπορούν να κοιτάξουν γύρω τους. Πίσω τους κυκλοφορούν διάφοροι άνθρωποι οι οποίοι κουβαλάνε κάποια αντικείμενα, έμψυχα και άψυχα. Το φως που έρχεται από την είσοδο της σπηλιάς περνά μέσα από αυτά τα αντικείμενα και δημιουργεί σκιές μπροστά στα μάτια των ανθρώπων – δεσμωτών.
Αφού λοιπόν δεν μπορούν να κοιτάξουν γύρω τους ούτε και πίσω τους, λόγω των δεσμών που τους καθηλώνουν, δέχονται ως πραγματικότητα μόνο ό,τι βλέπουν μπροστά τους, δηλαδή τις σκιές. Όλο αυτό το σκηνικό είναι στημένο με τέτοιο τρόπο, ώστε οι άνθρωποι-δεσμώτες να ζουν μέσα στο σκοτάδι, έχοντας μια ψεύτικη εικόνα για την πραγματικότητα.
Είναι δε τα δεσμά τους τόσο δυνατά, που τους καθηλώνουν ακίνητους, χωρίς να μπορούν να κάνουν την παραμικρή κίνηση ελευθερίας για να ανακαλύψουν την πραγματική αλήθεια. Αυτή η εικόνα μοιάζει πολύ με αυτήν της σημερινής μας κοινωνίας. Ο άνθρωπος διαμορφώνεται και μεγαλώνει με μοναδικό στόχο την απόκτηση υλικών αγαθών (σκιές), χωρίς να του δίνεται η δυνατότητα να καλλιεργήσει αρετές και αξίες για να μπορέσει να ονειρευτεί μεγάλα ιδανικά και πνευματικά Ιδεώδη.

Οι Αρετές και οι Ανθρώπινες αξίες παρουσιάζονται με τέτοιο τρόπο και είναι τόσο καλά καλυμμένες με το πολύχρωμο και πολυτελές περιτύλιγμα που τις περιβάλει, που ο άνθρωπος του 21ου αιώνα μένει τελείως επιφανειακός. Ασχολείται τόσο πολύ με αυτό το περιτύλιγμα, που δεν βάζει ανώτερους στόχους, ούτε βλέπει την πραγματικότητα. Ζει μια ζωή εγκλωβισμένος ανάμεσα στις σκιές που κάποιοι του επέβαλαν ως πραγματικότητα, λέγοντάς του ότι δεν υπάρχει τίποτε πίσω από αυτό το ωραίο περιτύλιγμα. Έτσι μένει δούλος των αφεντικών της σπηλιάς κι εφ’ όσον πιστεύει στις σκιές, γίνεται σκιά του πραγματικού του εαυτού.
Συνεχίζοντας ο Πλάτωνας αναφέρει πως υπάρχει και η περίπτωση να καταφέρει κάποιος άνθρωπος να σπάσει τα δεσμά του και να κοιτάξει πίσω του, εκεί από όπου έρχεται το φως. Στην αρχή θα τυφλωθεί από την επαφή του με το φως. Κι αν ανάγκαζε κάποιος αυτόν τον άνθρωπο να ζήσει κάτω από τη φωτεινότητα του ήλιου, έξω από τη σπηλιά, τότε θα τρελαινόταν.
Χρειάζεται λοιπόν να προχωρήσει σιγά σιγά κι έτσι θα καταφέρει να συνηθίσει, να αντιληφθεί ότι ο αληθινός κόσμος βρίσκεται έξω από τη σπηλιά κι ότι οι σκιές που εκείνος θεωρούσε ως πραγματικότητα είναι απλώς αντανάκλαση του φωτός του ήλιου. Αυτή η ανακάλυψη θα τον μετατρέψει σ’ έναν ευτυχισμένο άνθρωπο, σε έναν σοφό και δεν θα θελήσει να επιστρέψει μέσα στη σπηλιά.
Αν όμως αποφασίσει, από αγάπη για την ανθρωπότητα, να επιστρέψει πίσω στους δεσμώτες, μέσα στη σπηλιά, τότε θα χρειαζόταν πάλι ένα χρονικό διάστημα για να συνηθίσει το σκοτάδι και να μπορέσουν να προσαρμοστούν τα μάτια του μέσα σ’ αυτήν. Μετά, όπως είναι φυσικό, θα προσπαθήσει να εξηγήσει στους δεσμώτες-ανθρώπους την αλήθεια. Αλλά, όπως γράφει ο Πλάτωνας, αυτοί θα νομίζουν ότι προσπαθεί να τους εξαπατήσει και θα τον κυνηγήσουν ή θα τον σκοτώσουν.
Άλλα δεν θα το καταφέρουν.
Κάποιος που έχει διαβάσει το βιβλίο «Ο Γλάρος Ιωνάθαν», βλέπει πολλές ομοιότητες μεταξύ του Ανθρώπου που καταφέρνει και σπάει τα δεσμά της σπηλιάς και του γλάρου Ιωνάθαν. Γιατί κι αυτός καταφέρνει να πετά ελεύθερος και αναπτύσσοντας μεγάλες ταχύτητες ξεφεύγει από την απλή ζωή ενός γλάρου, που το μόνο που τον απασχολεί είναι πώς θα αποκτήσει το φαγητό του.
Ο Πλάτωνας εξηγεί στο βιβλίο του πως όποιος καταφέρει και σπάσει τα δεσμά του και απελευθερωθεί, είναι αυτός που καλλιεργεί την ξύπνια συνείδηση. Βασισμένος τότε πάνω στις Ανθρώπινες αξίες και αρετές, καταφέρνει να γίνει Ελεύθερος και Δημιουργικός και να κατακτήσει το ανώτερο μέρος του εαυτού του, ακολουθώντας ένα αληθινό Φιλοσοφικό Δρόμο. Βέβαια είναι ένας δύσκολος Δρόμος με πολλά εμπόδια, λόγω των μακροχρόνιων δεσμών, αλλά οδηγεί στην αληθινή Ευτυχία.
Αυτός που από αληθινή αγάπη για την ανθρωπότητα επιστρέφει μέσα στη σπηλιά για να βοηθήσει τους δεσμώτες να απελευθερωθούν, πραγματώνει τον Πολιτικό Δρόμο. Δηλαδή πραγματικός Πολιτικός είναι αυτός που κατάφερε πρώτα ο ίδιος να απελευθερωθεί από τα δεσμά του, να ελέγξει τα ελαττώματα του και να καλλιεργήσει Ανθρώπινες αξίες και Αρετές και μετά να οδηγήσει με σοφία τους άλλους ανθρώπους. Ο πραγματικός Πολιτικός δεν στηρίζεται στη γνώμη των πολλών, αλλά στη Γνώση και την Ηθική που έχει καλλιεργήσει μέσα του.
Από αυτήν την τόσο αρχαία αλλά και τόσο επίκαιρη παραβολή, μπορούμε να βγάλουμε πολλά συμπεράσματα. Συμπεράσματα που δεν είναι βασισμένα σε ψυχολογικές επιθυμίες και ανεκπλήρωτα απωθημένα, αλλά στη χιλιόχρονη Σοφία που άφησαν πολλοί μεγάλοι Φιλόσοφοι και Επιστήμονες σε πολλούς Πολιτισμούς, σε διαφορετικές εποχές, σε όλη τη Γη.
Όταν δεν αφιερώνουμε χρόνο για την αναζήτηση της Αλήθειας και δεν καλλιεργούμε μια σφαιρική και ελεύθερη σκέψη, τότε παραμένουμε εγκλωβισμένοι στα σκοτάδια της άγνοιας και της παραπληροφόρησης. Ταυτόχρονα, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, γινόμαστε εύκολα θύματα της πλύσης εγκεφάλου που μας επιβάλλουν, αυτοί που κινούν τα νήματα για έναν προσανατολισμό αποκλειστικά προς την ύλη.
Μόνο όποιος καταφέρει και τινάξει από πάνω του τα δεσμά των αδυναμιών του και των ψεύτικων εντυπώσεων που του έχουν επιβάλλει, μόνο αυτός που βαδίζει ένα Δρόμο ανηφορικό προς τη δική του κορυφή και καταφέρνει και ξεπερνά τις δυσκολίες και τα εμπόδια, βγάζοντας θετικά συμπεράσματα, μόνο αυτός θα αντιληφτεί τη ματαιότητα των σκιών που κινούνται μπροστά του.
Τα σωστά πρότυπα υπάρχουν, οι απαντήσεις έχουν δοθεί, ας κοιτάξουμε γύρω μας και θα ανακαλύψουμε την πραγματικότητα όπως είναι και όχι όπως μας παρουσιάζεται.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Πολιτεία του Πλάτωνα, Εκδόσεις
Πάπυρος
Πηγή paraxeno. com
Ο Πλάτωνας γεννήθηκε το 428 π.X., το μήνα Θαργηλίωνα (Μάιος) και καταγόταν από αρχοντική γενιά.
Είχε πάρει μουσική και γυμναστική αγωγή και είχε πολύ καλές μαθηματικές γνώσεις. Ήταν μαθητής του Σωκράτη και το γεγονός ότι το 399 π.Χ. ο Δάσκαλός του καταδικάστηκε να πιει το κώνειο, ήταν ένα πολύ συνταρακτικό χτύπημα για την ελεύθερη και ανήσυχη ψυχή του. Κατάλαβε ότι η πολιτική της πατρίδας του δημιουργούσε ένα αγεφύρωτο χάσμα για τη φιλοσοφική, ελεύθερη και ανήσυχη σκέψη που πρέσβευε ο ίδιος και ξεκίνησε να ταξιδεύει.
Στην Κάτω Ιταλία γνώρισε τον Πυθαγορισμό, στην Αίγυπτο μυήθηκε στα Μυστήρια των Πυραμίδων και ήταν Αρχιεροφάντης στα Ελευσίνια Μυστήρια. Στις Συρακούσες προσπάθησε να ιδρύσει την ιδανική του πολιτεία, άλλα έπεσε θύμα των ραδιουργιών της αυλής του Βασιλιά και μόλις που γλίτωσε τη ζωή του. Στην Αθήνα ίδρυσε τη δική του σχολή-Ακαδημία, η οποία κράτησε σχεδόν χίλια χρόνια, μέχρι το 529 μ.Χ. και την πλήρη επικράτηση του Χριστιανισμού.
Διασώθηκαν αρκετά έργα του όπως οι «Νόμοι», το «Συμπόσιο», η «Πολιτεία» και αρκετά άλλα που επηρέασαν όλους του μετέπειτα Φιλόσοφους και Επιστήμονες. Το συγκεκριμένο άρθρο αναφέρεται στο 7ο κεφάλαιο της «Πολιτείας», στο οποίο ο Πλάτωνας παρομοιάζει τον κόσμο που ζούμε σαν μια σκοτεινή σπηλιά.
Ας δούμε περιληπτικά αυτήν την αρχαία παραβολή, η οποία μοιάζει πάρα πολύ με τον τρόπο που λειτουργεί ο σημερινός πολιτισμός, αν και έχουν περάσει 2.500 χρόνια από τότε που γράφτηκε.
H αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνα
Υπάρχει μια μεγάλη σπηλιά, σκοτεινή, που μέσα της κατοικούν πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι ονομάζονται δεσμώτες. Είναι δεμένοι στις θέσεις τους και δεν μπορούν να κοιτάξουν γύρω τους. Πίσω τους κυκλοφορούν διάφοροι άνθρωποι οι οποίοι κουβαλάνε κάποια αντικείμενα, έμψυχα και άψυχα. Το φως που έρχεται από την είσοδο της σπηλιάς περνά μέσα από αυτά τα αντικείμενα και δημιουργεί σκιές μπροστά στα μάτια των ανθρώπων – δεσμωτών.
Αφού λοιπόν δεν μπορούν να κοιτάξουν γύρω τους ούτε και πίσω τους, λόγω των δεσμών που τους καθηλώνουν, δέχονται ως πραγματικότητα μόνο ό,τι βλέπουν μπροστά τους, δηλαδή τις σκιές. Όλο αυτό το σκηνικό είναι στημένο με τέτοιο τρόπο, ώστε οι άνθρωποι-δεσμώτες να ζουν μέσα στο σκοτάδι, έχοντας μια ψεύτικη εικόνα για την πραγματικότητα.
Είναι δε τα δεσμά τους τόσο δυνατά, που τους καθηλώνουν ακίνητους, χωρίς να μπορούν να κάνουν την παραμικρή κίνηση ελευθερίας για να ανακαλύψουν την πραγματική αλήθεια. Αυτή η εικόνα μοιάζει πολύ με αυτήν της σημερινής μας κοινωνίας. Ο άνθρωπος διαμορφώνεται και μεγαλώνει με μοναδικό στόχο την απόκτηση υλικών αγαθών (σκιές), χωρίς να του δίνεται η δυνατότητα να καλλιεργήσει αρετές και αξίες για να μπορέσει να ονειρευτεί μεγάλα ιδανικά και πνευματικά Ιδεώδη.

Οι Αρετές και οι Ανθρώπινες αξίες παρουσιάζονται με τέτοιο τρόπο και είναι τόσο καλά καλυμμένες με το πολύχρωμο και πολυτελές περιτύλιγμα που τις περιβάλει, που ο άνθρωπος του 21ου αιώνα μένει τελείως επιφανειακός. Ασχολείται τόσο πολύ με αυτό το περιτύλιγμα, που δεν βάζει ανώτερους στόχους, ούτε βλέπει την πραγματικότητα. Ζει μια ζωή εγκλωβισμένος ανάμεσα στις σκιές που κάποιοι του επέβαλαν ως πραγματικότητα, λέγοντάς του ότι δεν υπάρχει τίποτε πίσω από αυτό το ωραίο περιτύλιγμα. Έτσι μένει δούλος των αφεντικών της σπηλιάς κι εφ’ όσον πιστεύει στις σκιές, γίνεται σκιά του πραγματικού του εαυτού.
Συνεχίζοντας ο Πλάτωνας αναφέρει πως υπάρχει και η περίπτωση να καταφέρει κάποιος άνθρωπος να σπάσει τα δεσμά του και να κοιτάξει πίσω του, εκεί από όπου έρχεται το φως. Στην αρχή θα τυφλωθεί από την επαφή του με το φως. Κι αν ανάγκαζε κάποιος αυτόν τον άνθρωπο να ζήσει κάτω από τη φωτεινότητα του ήλιου, έξω από τη σπηλιά, τότε θα τρελαινόταν.
Χρειάζεται λοιπόν να προχωρήσει σιγά σιγά κι έτσι θα καταφέρει να συνηθίσει, να αντιληφθεί ότι ο αληθινός κόσμος βρίσκεται έξω από τη σπηλιά κι ότι οι σκιές που εκείνος θεωρούσε ως πραγματικότητα είναι απλώς αντανάκλαση του φωτός του ήλιου. Αυτή η ανακάλυψη θα τον μετατρέψει σ’ έναν ευτυχισμένο άνθρωπο, σε έναν σοφό και δεν θα θελήσει να επιστρέψει μέσα στη σπηλιά.
Αν όμως αποφασίσει, από αγάπη για την ανθρωπότητα, να επιστρέψει πίσω στους δεσμώτες, μέσα στη σπηλιά, τότε θα χρειαζόταν πάλι ένα χρονικό διάστημα για να συνηθίσει το σκοτάδι και να μπορέσουν να προσαρμοστούν τα μάτια του μέσα σ’ αυτήν. Μετά, όπως είναι φυσικό, θα προσπαθήσει να εξηγήσει στους δεσμώτες-ανθρώπους την αλήθεια. Αλλά, όπως γράφει ο Πλάτωνας, αυτοί θα νομίζουν ότι προσπαθεί να τους εξαπατήσει και θα τον κυνηγήσουν ή θα τον σκοτώσουν.
Άλλα δεν θα το καταφέρουν.
Κάποιος που έχει διαβάσει το βιβλίο «Ο Γλάρος Ιωνάθαν», βλέπει πολλές ομοιότητες μεταξύ του Ανθρώπου που καταφέρνει και σπάει τα δεσμά της σπηλιάς και του γλάρου Ιωνάθαν. Γιατί κι αυτός καταφέρνει να πετά ελεύθερος και αναπτύσσοντας μεγάλες ταχύτητες ξεφεύγει από την απλή ζωή ενός γλάρου, που το μόνο που τον απασχολεί είναι πώς θα αποκτήσει το φαγητό του.
Ο Πλάτωνας εξηγεί στο βιβλίο του πως όποιος καταφέρει και σπάσει τα δεσμά του και απελευθερωθεί, είναι αυτός που καλλιεργεί την ξύπνια συνείδηση. Βασισμένος τότε πάνω στις Ανθρώπινες αξίες και αρετές, καταφέρνει να γίνει Ελεύθερος και Δημιουργικός και να κατακτήσει το ανώτερο μέρος του εαυτού του, ακολουθώντας ένα αληθινό Φιλοσοφικό Δρόμο. Βέβαια είναι ένας δύσκολος Δρόμος με πολλά εμπόδια, λόγω των μακροχρόνιων δεσμών, αλλά οδηγεί στην αληθινή Ευτυχία.
Αυτός που από αληθινή αγάπη για την ανθρωπότητα επιστρέφει μέσα στη σπηλιά για να βοηθήσει τους δεσμώτες να απελευθερωθούν, πραγματώνει τον Πολιτικό Δρόμο. Δηλαδή πραγματικός Πολιτικός είναι αυτός που κατάφερε πρώτα ο ίδιος να απελευθερωθεί από τα δεσμά του, να ελέγξει τα ελαττώματα του και να καλλιεργήσει Ανθρώπινες αξίες και Αρετές και μετά να οδηγήσει με σοφία τους άλλους ανθρώπους. Ο πραγματικός Πολιτικός δεν στηρίζεται στη γνώμη των πολλών, αλλά στη Γνώση και την Ηθική που έχει καλλιεργήσει μέσα του.
Από αυτήν την τόσο αρχαία αλλά και τόσο επίκαιρη παραβολή, μπορούμε να βγάλουμε πολλά συμπεράσματα. Συμπεράσματα που δεν είναι βασισμένα σε ψυχολογικές επιθυμίες και ανεκπλήρωτα απωθημένα, αλλά στη χιλιόχρονη Σοφία που άφησαν πολλοί μεγάλοι Φιλόσοφοι και Επιστήμονες σε πολλούς Πολιτισμούς, σε διαφορετικές εποχές, σε όλη τη Γη.
Όταν δεν αφιερώνουμε χρόνο για την αναζήτηση της Αλήθειας και δεν καλλιεργούμε μια σφαιρική και ελεύθερη σκέψη, τότε παραμένουμε εγκλωβισμένοι στα σκοτάδια της άγνοιας και της παραπληροφόρησης. Ταυτόχρονα, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, γινόμαστε εύκολα θύματα της πλύσης εγκεφάλου που μας επιβάλλουν, αυτοί που κινούν τα νήματα για έναν προσανατολισμό αποκλειστικά προς την ύλη.
Μόνο όποιος καταφέρει και τινάξει από πάνω του τα δεσμά των αδυναμιών του και των ψεύτικων εντυπώσεων που του έχουν επιβάλλει, μόνο αυτός που βαδίζει ένα Δρόμο ανηφορικό προς τη δική του κορυφή και καταφέρνει και ξεπερνά τις δυσκολίες και τα εμπόδια, βγάζοντας θετικά συμπεράσματα, μόνο αυτός θα αντιληφτεί τη ματαιότητα των σκιών που κινούνται μπροστά του.
Τα σωστά πρότυπα υπάρχουν, οι απαντήσεις έχουν δοθεί, ας κοιτάξουμε γύρω μας και θα ανακαλύψουμε την πραγματικότητα όπως είναι και όχι όπως μας παρουσιάζεται.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Πολιτεία του Πλάτωνα, Εκδόσεις
Πάπυρος
Πηγή paraxeno. com
Τετάρτη 6 Απριλίου 2016
Κυριακή 12 Απριλίου 2015
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)