Οι άδικες πρακτικές της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου

1. Η Παγκόσμια Τράπεζα και η Ινδία: Εκτοπίσεις, υποβάθμιση του περιβάλλοντος και μεγαλύτερη φτώχεια Πηγή: Προκαταρκτικά πορίσματα των ενόρκων του Δικαστηρίου των Ανεξάρτητων Πολιτών σχετικά με την Παγκόσμια Τράπεζα στην Ινδία, 24 Σεπτεμβρίου 2007. «Ακούσαμε μαρτυρίες από ανθρώπους από τις φτωχότερες κοινότητες των Ντάλτ και Αντιβάσι να περιγράφουν την επιδείνωση της κατάστασης στις κοινότητές τους, από τη φτώχεια στην απόλυτη ένδεια, εξαιτίας της αναγκαστικής τους εκτόπισης που προκλήθηκε από τα έργα που χρηματοδοτεί η Παγκόσμια Τράπεζα. Πολλά από αυτά τα έργα είναι διαβόητα και οι κοινότητες διεκδικούν επανορθώσεις εδώ και χρόνια: Τα μεγάλα δάνεια της Τράπεζας για την ανάπτυξη παραγωγής θερμικής ενέργειας στο Singrauli τη δεκαετία του 1980 εκτόπισαν δεκάδες χιλιάδες φτωχούς, οι οποίοι επιδίωξαν οικονομική αποκατάσταση και βελτίωση των τοξικών περιβαλλοντικών συνθηκών, δίχως καμία επανόρθωση από την Τράπεζα ή την ινδική κυβέρνηση. Ακούσαμε για τα δεινά εκατοντάδων οικογενειών, οι οποίες οδηγήθηκαν στην πτώχευση λόγω του εκτοπισμού τους για να υλοποιηθεί το χρηματοδοτούμενο από την Τράπεζα έργο για την Αποκατάσταση του Τομέα Παραγωγής ’νθρακα, παρά τους αρχικούς ισχυρισμούς για την ύπαρξη ενός παράλληλου έργου για την Περιβαλλοντική και Κοινωνική Ελάφρυνση το οποίο θα χρηματοδοτούσε η Τράπεζα. Παρότι το Ανεξάρτητο Τμήμα Ερευνών της ίδιας της Τράπεζας διαπίστωσε το 2002 ότι η διοίκηση της Τράπεζας καταστρατήγησε τις δικές της περιβαλλοντικές πολιτικές και πολιτικές μετεγκατάστασης σε 37 περιπτώσεις, η Τράπεζα δεν προχώρησε σε οποιεσδήποτε αποτελεσματικές ενέργειες για να βελτιώσει την κατάσταση αυτών των οικογενειών». Για περισσότερες πληροφορίες http://www.worldbanktribunal.org/

2. Παραγωγή φτώχειας: Η περίπτωση του Μαλί Πηγή: World Bank Campaign Europe Το Μαλί, μαζί με τις γειτονικές του χώρες της δυτικής Αφρικής, βρίσκονται ανάμεσα στις κύριες χώρες που παράγουν βαμβάκι στον κόσμο. Παρά τις μεθόδους έντασης εργασίας που παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για την παραγωγή βαμβακιού, αυτές οι χώρες κατάφεραν να εδραιώσουν μια ανταγωνιστική βιομηχανία παλεύοντας με τις τεχνητά χαμηλές τιμές στην παγκόσμια αγορά, λόγω της ύπαρξης επιδοτήσεων σε άλλες χώρες, όπως στις ΗΠΑ. Η ντόπια εταιρεία �Compagnie malienne de developpement des textiles�, βασικός μέτοχος της οποίας είναι το κράτος του Μαλί, υπήρξε στόχος της Παγκόσμιας Τράπεζας για πολλά χρόνια. Το 1999 η Τράπεζα, η οποία δεχόταν έντονες επικρίσεις, ανακοίνωσε τη λήξη των προγραμμάτων «Διαρθρωτικής Προσαρμογής» και δήλωσε ότι δε θα εξακολουθούσε να υπαγορεύει οικονομικές πολιτικές στις φτωχές χώρες, αλλά ότι θα άφηνε τις ίδιες να αποφασίζουν ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να καταπολεμήσουν τη φτώχεια. Όμως μέχρι σήμερα η Τράπεζα δεν έχει σταματήσει να επιβάλλει όρους. Το 2004 η Τράπεζα ανέστειλε τη χορήγηση δανείου ύψους 50 εκατομμυρίων δολαρίων στο Μαλί, ώσπου το 2005 η κυβέρνηση της χώρας ενέδωσε και απελευθέρωσε τον τομέα παραγωγής βαμβακιού καταργώντας τους μηχανισμούς ρύθμισης των τιμών που διασφάλιζαν στους αγρότες σταθερό εισόδημα. Αυτό οδήγησε άμεσα στη μείωση κατά 20% του εισοδήματος 3 εκατομμυρίων κατοίκων του Μαλί. Το Μαλί είναι μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, με το 90% του πληθυσμού της να επιβιώνουν με λιγότερα από 2 δολάρια την ημέρα. Το βαμβάκι αποτελεί τη βασικότερη πηγή εισοδήματος για τη χώρα, ένας στους τέσσερις κατοίκους εξαρτάται από το βαμβάκι για να επιβιώσει. Για περισσότερες πληροφορίες http://www.worldbankcampaigneurope.org

3. Οι όροι των διεθνών χρηματοοικονομικών οργανισμών και η Αφρική Πηγή: Oxfam «Έρευνα της νορβηγικής κυβέρνησης το 2006 για τους όρους που επιβάλλει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο [ΔΝΤ], αποκάλυψε ότι τα δάνεια του ΔΝΤ σε 26 από τις 40 φτωχές χώρες εξακολουθούν να συνοδεύονται από όρους που επιβάλλουν ιδιωτικοποίηση και απελευθέρωση. Με τα σχέδια αντιμετώπισης της φτώχειας, που σχεδιάζονται από τις ίδιες τις χώρες, υπήρξαν κάποιες βελτιώσεις στην ενίσχυση του ελέγχου που έχουν οι ίδιες πάνω στις μεταρρυθμίσεις που κάνουν. Όμως, όταν το 2005 η Παγκόσμια Τράπεζα απηύθυνε ένα ερωτηματολόγιο στο κυβερνητικό προσωπικό των φτωχών χωρών, το 50% εξακολουθούσε να αισθάνεται ότι «η Τράπεζα εισήγαγε στοιχεία τα οποία δεν ήταν μέρος του κρατικού προγράμματος». Επίσης το ΔΝΤ και η Τράπεζα δεν προβαίνουν σε συστηματική αποτίμηση του αντίκτυπου που έχουν για τους φτωχούς οι μεταρρυθμίσεις της οικονομικής πολιτικής. Το Μαλί είναι μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου και χρονίως λαμβάνει υπερβολικά μικρή βοήθεια. Παρότι το 90% του πληθυσμού της επιβιώνει με λιγότερα από 2 δολάρια την ημέρα (το μεγαλύτερο ποσοστό παγκόσμια), λαμβάνει λιγότερη από τη μισή βοήθεια κατά κεφαλή σε σύγκριση με τη γειτονική Σενεγάλη, η οποία είναι πιο πλούσια. Η Παγκόσμια Τράπεζα εσκεμμένα εμπόδισε την κυβέρνηση του Μαλί να λάβει περισσότερη βοήθεια με την αιτιολογία ότι παρέλειψε να ιδιωτικοποιήσει την εγχώρια παραγωγή βαμβακιού. Σήμερα το Μαλί λαμβάνει 72 εκατομμύρια δολάρια λιγότερα από ότι θα μπορούσε να λάβει. Τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να πληρωθούν 5.000 δάσκαλοι για τα επόμενα δέκα χρόνια, σε μια χώρα όπου μόλις το 17% των γυναικών ηλικίας 15 έως 24 γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση. Το 2003 η «Στρατηγική Συνεργασία για την Αφρική», ένα φόρουμ δωρητών για αναπτυξιακές υπηρεσίες που δραστηριοποιούνται σε χώρες με χαμηλό εισόδημα στην Αφρική, διεξήγαγε έρευνα μεταξύ των δωρητών και των κυβερνήσεων σε 18 αφρικανικά κράτη. Η έρευνα έδειξε ότι το 48% των καθυστερημένων ή χαμένων χρηματοδοτήσεων ήταν λόγω ανεκπλήρωτων όρων πολιτικής. ’λλη πρόσφατη μελέτη για τις χώρες οι οποίες πληρούν τις προϋποθέσεις για διαγραφή των χρεών τους, έδειξε ότι η παράλειψη των χωρών να ικανοποιήσουν τους όρους της Τράπεζας και του ΔΝΤ ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που καθυστέρησε η διαγραφή των χρεών τους. Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι, σύμφωνα με την έρευνα, το πρόβλημα δεν ήταν η παράλειψη των χωρών να εκπληρώσουν τους όρους που απαιτούσαν αύξηση των κοινωνικών δαπανών, αλλά η παράλειψή τους να εφαρμόσουν όρους οικονομικής πολιτικής, όπως η ιδιωτικοποίηση». Για περισσότερες πληροφορίες http://www.oxfam.org/en/policy/briefingpapers/bp96_kicking_the_habit_061127

4. Το χρέος και οι κοινωνικές δαπάνες στην Αφρική Πηγή: DATA - ΟΛΙΚΗ ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΧΡΕΩΝ ΤΩΝ ΥΠΕΡΧΡΕΩΜΕΝΩΝ ΦΤΩΧΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ, 8 Ιουνίου 2004 Η Τανζανία χρησιμοποίησε με επιτυχία τα χρήματα που εξοικονόμησε από τη διαγραφή των χρεών της, για να αυξήσει τις δαπάνες για την παιδεία και για να καταργήσει τα σχολικά δίδακτρα, επιτρέποντας έτσι σε 1,6 εκατομμύριο παιδιά να επιστρέψουν στο σχολείο. Ωστόσο κατά την τριετία 2005-2007 η Τανζανία έπρεπε ακόμα να πληρώνει ετησίως κατά μέσο όρο 26 και 46 εκατομμύρια δολάρια αντίστοιχα στην Παγκόσμια Τράπεζα και στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο [ΔΝΤ], δηλαδή 72 εκατ. δολάρια το χρόνο. Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την περαιτέρω βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος της Τανζανίας, με την πρόσληψη δασκάλων και την αγορά θρανίων για τις καινούργιες αίθουσες διδασκαλίας, που χτίστηκαν με τα χρήματα από την προηγούμενη διαγραφή των χρεών. Η Γκάνα έχει προγραμματιστεί να πληρώνει κατά μέσο όρο 28 και 24 εκατομμύρια δολάρια αντίστοιχα στην Τράπεζα και στο ΔΝΤ, συνολικά δηλαδή 52 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Αυτό το ποσό είναι σχεδόν αρκετό για να χρηματοδοτηθεί το σχέδιο Μείωσης της Φτώχειας της Γκάνα για το 2005, προϋπολογισμού 53 εκατομμυρίων δολαρίων, επιτρέποντας στη χώρα να κατευθύνει πόρους σε προτεραιότητες όπως η βελτίωση έργων υποδομής, ο εκσυγχρονισμός του αγροτικού τομέα, η ενίσχυση της παροχής βασικών υπηρεσιών όπως η παιδεία και η υγεία, και η ενδυνάμωση των θεσμών χρηστής διοίκησης. Η Σενεγάλη έχει μακρύ ιστορικό χρηστής διοίκησης και χρήσης των περιορισμένων πόρων της για να επενδύσει στους κατοίκους της. Ωστόσο ακόμα και μετά τη βελτιωμένη πρωτοβουλία για τις Υπερχρεωμένες Φτωχές Χώρες, έχει προγραμματιστεί να πληρώνει 19 και 25 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο αντίστοιχα στην Τράπεζα και στο ΔΝΤ, συνολικά 44 εκατ. Δολάρια ετησίως για το διάστημα 2005-2007. Σύμφωνα με κοινό έγγραφο του ΔΝΤ και της Τράπεζας, η Σενεγάλη θα μπορούσε να απορροφήσει αποτελεσματικά 221 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο για να καταπολεμήσει τη φτώχεια και να βελτιώσει τη ζωή των Σενεγαλέζων. Για περισσότερες πληροφορίες http://www.data.org/issues/debt_2004_0608.html